Prezes UOKiK nałożył ponad 10 mln zł kary na 7 firm pożyczkowych oraz pośredników kredytów konsumenckich. Ukarane podmioty były zaangażowane w rolowanie pożyczek, czyli naprzemienne udzielanie konsumentom pożyczek w celu spłaty pierwotnego zadłużenia.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów otrzymał skargi od konsumentów, którzy skorzystali z usług powiązanych ze sobą spółek oferujących refinansowanie pożyczek. Po przeprowadzonych działaniach Prezes UOKiK uznał, że zebrany materiał potwierdził stosowanie praktyk prowadzących do obejścia prawa i wydał decyzje wobec nieuczciwych przedsiębiorców. Pierwsza dotyczy spółki Creamfinance Poland oraz powiązanych z nią kapitałowo MDP Finance, KIM Finance i JJK Credit. Druga decyzja dotyczy spółki Szybka Gotówka, która działała razem z dwoma podmiotami Gwarant24 i Centrum Rozwiązań Kredytowych.
Konsument szukający szybkiej pożyczki trafiał na jedną ze stron internetowych: lendon.pl, lendon.com.pl, ekstraportfel.pl lub ekstraportfel.com.pl. Po założeniu konta i pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, otrzymywał pieniądze. Jeszcze przed terminem spłaty jedna z firm z grupy Creamfinance Poland proponowała mu nową pożyczkę na spłatę wcześniejszej z prowizją oscylującą wokół maksymalnych kosztów przewidzianych w prawie. Mogły to być podmioty: MDP Finance, KIM Finance oraz JJK Credit. Przy spłacie kolejnego zadłużenia, mechanizm wyglądał identycznie: spółki powiązane z Creamfinance zawierały z nim na zmianę kolejne umowy pożyczkowe. Pieniądze nigdy nie trafiły do pożyczkobiorców, którzy spłacali oni cały czas koszty kolejnych pożyczek. Na przykład jeśli konsument pożyczył 2,4 tys. zł, po cyklu następujących po sobie refinansujących umów kończył z kilkoma umowami pożyczek, o łącznej kwocie prowizji wynoszącej ponad 2,5 tys. Gdyby nie dochodziło do naruszenia prawa, maksymalne opłaty ponoszone przez konsumenta w tym wypadku wyniosłyby około 850 zł.
Niezgodne z prawem działania doprowadzały do tego, że konsument ponosił koszty przekraczające maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu. Gdyby refinansowanie kredytu odbywało się zgodnie z przepisami, konsument, który nie spłacił pożyczki w ciągu 120 dni i zaciągał kolejną u tego samego podmiotu, byłby chroniony. Wszystkie pobierane w tym czasie opłaty musiały bowiem mieścić się w limicie kosztów pozaodsetkowych naliczanych od kwoty pierwszego kredytu. Omijając prawo, spółki naraziły pożyczkobiorców na bardzo wysokie koszty kredytów.
Analogiczny sposób funkcjonowania przyjęły inne trzy powiązane ze sobą spółki: Szybka Gotówka, Gwarant24 i Centrum Rozwiązań Kredytowych, które udzielały pożyczek za pośrednictwem stron www.szybkagotowka.pl oraz www.freezl.pl. W tym przypadku spółki stosowały tak zwane autorefinansowanie, czyli udzielały kolejnych pożyczek finansujących wcześniejsze zobowiązania bez wyraźnego wniosku konsumenta. Mechanizm ten mógł powtarzać się wielokrotnie, powodując lawinowy wzrost zadłużenia.
Wszystkie opisane spółki stworzyły model umożliwiający im pobieranie większych prowizji niż dopuszcza prawo. Każda z nich obliczała prowizję pożyczek branych na spłatę rosnącego zadłużenia oddzielnie. Refinansowanie w praktyce polegało na naprzemiennym zaciąganiu kolejnej pożyczki. Pozwalało to pożyczkodawcom na pobieranie wyższych prowizji, niż gdyby każdy z nich udzielał kolejnej pożyczki na spłatę poprzednio przyznanej temu samemu konsumentowi. Prowizja oscylowała wokół górnej granicy pozaodsetkowych kosztów kredytowych. Sądy powszechne w identycznych przypadkach wielokrotnie wskazywały na iluzoryczność takich modeli tworzonych przez kredytodawców celem obejścia prawa, dlatego nasze decyzje nie mogły być inne.
– powiedział Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK
Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na przedsiębiorców następujące kary:
Informacja o decyzjach Prezesa UOKiK ma trafić do poszkodowanych klientów w korespondencji pocztowej oraz mailowej, a także w formie oświadczenia na strony internetowe oferujące pożyczki.
Prezes UOKiK ukarał spółkę Creamfinance Poland dodatkową sankcją w wysokości 632 029 zł za niedoręczanie konsumentom formularza informacyjnego przed zawarciem umowy pożyczki. Formularz informacyjny do kredytu jest obowiązkowy i pozwala w jasny sposób zaprezentować warunki zaciąganego zobowiązania. Zawsze ma ten sam schemat i zakres informacji, dzięki czemu ułatwia porównanie ofert w różnych instytucjach. Dlatego udzielający pożyczki musi przekazać go konsumentowi jeszcze przed podpisaniem umowy.
Wydane decyzje nie są prawomocne – przedsiębiorcom przysługuje od nich odwołanie do sądu. Więcej informacji można znaleźć w decyzjach numer DOZIK 18/2023, DOZIK 19/2023 oraz RDG -13/2023.
Zobacz: Nextbike nieuczciwie traktował klientów. Ma za to zapłacić sporą karę
Zobacz: UOKiK sprawdza Temu. Są skargi na nieprawidłowości w serwisie
Źródło zdjęć: Shutterstock
Źródło tekstu: UOKiK
