Wzór na RRSO nie należy ani do krótkich, ani do łatwych równań matematycznych, jednak z naszą pomocą zrozumiesz go w kilka chwil. Wyjaśniamy, jak działa RRSO i kiedy warto się kierować wysokością tego wskaźnika przy wyborze kredytu lub pożyczki.
Zanim przejdziemy do wyjaśniania wzoru na RRSO na przykładzie, zacznijmy od definicji. RRSO jest skrótowcem, pod którym należy rozumieć rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. RRSO to wskaźnik (podany w ustawie o kredycie konsumenckim), którego celem jest wyrażenie całkowitego kosztu kredytu jako wartość procentową w skali roku w sposób ułatwiający konsumentom porównywanie pożyczek różnych firm.
Obowiązek podawania RRSO w ofertach finansowania mają wszystkie instytucje kredytowe (banki, SKOK-i, firmy pożyczkowe), które udzielają kredytów konsumenckich (m.in. limitów w kontach, pożyczek ratalnych, chwilówek).
Zobacz: Aktualny ranking najkorzystniejszych chwilówek
Banki i inne instytucje finansowe pobierają szereg opłat od udzielonej pożyczki. Prowizja, oprocentowanie nominalne, opłata przygotowawcza, ubezpieczenie… – rozbicie kosztu spłaty na wiele pozycji zaciemnia konsumentom całkowitą cenę kredytu i ocenę atrakcyjności oferty na tle propozycji konkurencji.
By uchronić kredytobiorców przed wyborem zbyt drogiej pożyczki, ułatwiając porównywanie różnych ofert, ustawodawcy postanowili opracować parametr, który – uwzględniając wszystkie pobierane przez bank czy firmę pożyczkową opłaty – podsumuje w prosty sposób opłacalność danej umowy. W tym celu stworzono wzór na RRSO i zaczęto wymagać od wszystkich instytucji finansowych podawania w umowach (a nawet reklamach ofert) wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.
Podczas obliczania wysokości RRSO brane są pod uwagę wszystkie koszty, jakie poniesie kredytobiorca w związku z umową:
Dzięki uwzględnianiu w RRSO każdej opłaty, którą zostanie obciążony klient po zawarciu umowy kredytowej, nie musi skupiać swoich wysiłków na doszukiwaniu się kolejnych opłat, jakich może domagać się pożyczkodawca. Jednym zdaniem: koniec z haczykami w umowach. Niezależnie od tego, jak wybraną opłatę nazwie pożyczkodawca, będzie musiał ją uwzględnić podczas wyliczania RRSO.
Uwaga! Ostateczny koszt spłaty zadłużenia może przekroczyć całkowitą kwotę do zapłaty wynikającą z umowy, ale tylko w sytuacji, w której kredytobiorca przestanie się wywiązywać z obowiązków dłużnika. Opóźniając się z terminową spłatą rat, naraża się na odsetki karne i koszty windykacji. Wysokość tych dodatkowych kosztów jednak również jest ograniczana ustawowo.
Choć oba parametry: RRSO i oprocentowanie nominalnes są wyrażone w postaci procentowej, wyrażonej w skali roku, to pełnią odmienne funkcje.
Oprocentowanie nominalne określa wyłącznie koszt odsetkowy, jaki poniesie kredytobiorca w skali rocznej. Mówiąc prościej: to wartość, zgodnie z którą bank będzie naliczał odsetki od pożyczonej przez klienta kwoty. Na ostateczny koszt spłaty poza oprocentowaniem może jednak wpłynąć wiele innych czynników, w tym często pobierana prowizja.
Wysokość oprocentowania nominalnego jest ograniczana ustawowo do dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktu procentowego:
oprocentowanie maksymalne kredytu = 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5 p.p.)
Obecnie stopa referencyjna NBP wynosi 1,0%, zatem oprocentowanie kredytów i pożyczek nie może przekroczyć 9% w skali roku, zgodnie z równaniem:
2 x (1% + 3,5 p.p.) = 9%
W przeciwieństwie do oprocentowania nominalnego RRSO jest parametrem, który określa procentowo łączny koszt kredytu, po uwzględnieniu nie tylko odsetek, ale i pozostałych opłat (pozaodsetkowych) ponoszonych przez kredytobiorcę.
Ponieważ RRSO jest ustandaryzowanym miernikiem ceny kredytu, na jego podstawie można w ciągu kilku chwil porównać oferty wielu instytucji, by wybrać tę najtańszą. Zasada jest prosta: niższe RRSO, tym niższy koszt spłaty. Ale uwaga! Kierowanie się wysokością RRSO jest zasadne tylko wówczas, gdy porównujemy oferty skonfigurowane pod kątem kosztów umowy dla tych samych parametrów (identycznej kwoty, tego samego okresu kredytowania oraz rodzaju rat: równe/malejące).
Choć RRSO miało pomóc konsumentom w ocenie kosztu pożyczki i łatwym porównywaniu ofert składanych przez różne instytucje finansowe, samo w sobie jest wskaźnikiem trudnym do zinterpretowania. Sama próba zrozumienia wzoru matematycznego, na podstawie którego ta wartość jest wyliczana, niejedną osobę przyprawi o ból głowy.
Wysokość RRSO niewiele mówi o koszcie, wyrażonym w złotych, jaki kredytobiorca poniesie, decydując się zawrzeć umowę finansowania. Jeśli bowiem RRSO pożyczki wynosi 26%, to wcale nie oznacza, że jej cena wyniesie 26% kwoty otrzymanej na rękę.
Mglisty charakter RRSO wynika ze złożoności algorytmu, zgodnie z którym stopa jest wyznaczana. Oprócz kwoty, którą przyjdzie konsumentowi zapłacić za pożyczkę, RRSO uwzględnia bowiem dodatkowo wartość pieniądza w czasie. Istotny zatem jest dodatkowo okres trwania umowy i rodzaj rat (równe, malejące), w których kredytobiorca będzie spłacał zadłużenie.
Obowiązujący do dziś wzór na RRSO został wprowadzony ustawą o kredycie konsumenckim, a prezentuje się następująco:
Wymienione we wzorze na RRSO symbole oznaczają:
Załóżmy, że chwilówka, której RRSO chcemy obliczyć, została udzielona na 1000 zł na 30 dni. Pożyczka jest nieoprocentowana, a jedynym kosztem umowy jest prowizja w wysokości 10 zł. Zarówno wypłata kwoty pożyczki, jak i spłata zadłużenia, są dokonywane jednorazowo.
Przypisując powyższe wartości symbolom wymienionym we wzorze na RRSO otrzymujemy:
Po podstawieniu danych równanie będzie wyglądało następująco:
i = (1010/1000) 1/(30/365) – 1 = (1010/1000) (365/30) – 1 ≈ 12,87%
Po obliczeniu równania otrzymujemy wynik, zgodnie z którym RRSO pożyczki wyniesie w przybliżeniu 12,87%.
W praktyce nie trzeba znać na pamięć wzoru na RRSO, by poznać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania reklamowanej pożyczki. Zarówno banki, jak i prywatne firmy pożyczkowe mają ustawowy obowiązek informowania o wysokości RSSO proponowanego klientowi kredytu jeszcze przed zawarciem z nim umowy. Jednocześnie są zobligowane do prezentowania RRSO w materiałach promocyjnych wszystkich swoich produktów kredytowych o charakterze konsumenckim (wartość RRSO jest wówczas wyliczana dla przykładów reprezentacyjnych promowanych pożyczek).
