Firma pożyczkowa kantowała klientów? Zapłaci za to karę

Spółka LoanMe, zajmująca się udzielaniem pożyczek, znalazła się pod lupą Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Powodem tego były liczne skargi dotyczące nieprawidłowości w rozliczeniach i mechanizmach refinansowania pożyczek. Konsumenci zgłaszali problemy z brakiem zwrotu proporcjonalnych opłat przy wcześniejszej spłacie zobowiązań oraz naliczaniem wysokich kosztów pozaodsetkowych, co często prowadziło do znacznego zadłużenia. W efekcie Prezes UOKiK nałożył na LoanMe karę w wysokości ponad 557 047 złotych.

Zwrot kosztów przy wcześniejszej spłacie

Zgodnie z art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, jeśli pożyczkobiorca spłaci swoje zobowiązanie przed terminem, instytucja finansowa jest zobowiązana do zwrotu proporcjonalnej części pobranych opłat i prowizji. Trybunał Sprawiedliwości UE potwierdził tę interpretację przepisów we wrześniu 2019 roku. Jednak LoanMe odmówiło zwrotu pieniędzy konsumentom, którzy spłacili swoje pożyczki przed wyrokiem TSUE, argumentując, że wcześniejsze regulacje prawne tego nie wymagały. Taka praktyka, zdaniem UOKiK,  mogła zniechęcić wielu pożyczkobiorców do dochodzenia swoich praw.

Po wyroku TSUE nie ma żadnych wątpliwości jak interpretować przepisy, które obowiązują dla umów zawartych po wejściu w życie ustawy o kredycie konsumenckim, czyli od 18 grudnia 2011 r.

– powiedział Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK

Mechanizm refinansowania pożyczek

LoanMe stosowała również kontrowersyjny mechanizm refinansowania pożyczek, znany jako "rolowanie". Polegał on na udzielaniu kolejnych pożyczek bez wyraźnej zgody konsumenta. Klient, który miał aktywną pożyczkę, otrzymywał nowy kredyt od współpracującej spółki, a następnie LoanMe ponownie udzielało pożyczki na spłatę nowego zobowiązania. Każda z tych pożyczek była obciążana dodatkowymi kosztami pozaodsetkowymi, co często prowadziło do znacznego przekroczenia limitów określonych w przepisach i wpadania klientów w spiralę zadłużenia.

Gdyby refinansowanie odbywało się zgodnie z przepisami konsument, który nie spłacił pożyczki w ciągu 120 dni i zaciągnął kolejną u tego samego podmiotu, byłby chroniony. Wszystkie pobierane w tym czasie opłaty muszą bowiem mieścić się w limicie kosztów pozaodsetkowych naliczanych od kwoty pierwszego kredytu.

– dodał szef UOKiK

UOKiK przypomina

Spłaciłeś pożyczkę wcześniej? Oto, jakie masz prawa:

• Każda osoba, która ma kredyt konsumencki, może go wcześniej spłacić. W takiej sytuacji kredytodawca musi proporcjonalnie obniżyć wszystkie koszty kredytu (np. opłaty, prowizje, koszty ubezpieczenia) i oddać je konsumentowi.

• Kwota do zwrotu powinna zostać obliczona metodą liniową. Polega ona na tym, że instytucja finansowa dzieli wszystkie koszty pozaodsetkowe przez liczbę dni kalendarzowych, w których miała obowiązywać umowa. Wynik mnoży przez liczbę dni, o które skrócono okres kredytowania. Ta kwota powinna wrócić do konsumenta.

• UOKiK przygotował kalkulator kredytowy, który pomoże wyliczyć orientacyjną kwotę do zwrotu według metody liniowej.

• O zwrot nierozliczonych części opłat za spłacony wcześniej kredyt konsumencki lub pożyczkę możesz się ubiegać, jeżeli zawarłeś umowę po wejściu w życie ustawy o kredycie konsumenckim, tj. po 18 grudnia 2011 r. Termin przedawnienia roszczeń wynosi 10 lat dla spłat dokonanych przed 9 lipca 2018 r. i 6 lat dla spłat dokonanych po tej dacie.

• Aby odzyskać należne środki, złóż reklamację. Możesz skorzystać z gotowego formularza i wysłać go do instytucji finansowej, która udzieliła ci pożyczki lub kredytu konsumenckiego.

• Dla umów zawartych przed 18 grudnia 2022 r. obowiązują limity pozaodsetkowych kosztów kredytu z ustawy o kredycie konsumenckim i zależą od długości okresu kredytowania. Maksymalnie mogą wynieść 25 proc. pożyczonej kwoty plus 30 proc. za każdy rok kredytowania, jednak nie więcej niż 100 proc. kredytu.

• Obecnie, po nowelizacji ustawy antylichwiarskiej, pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być wyższe niż 45 proc. całkowitej kwoty kredytu.

• Zawsze sprawdź, czy firma pożyczkowa lub pośrednik kredytowy widnieje w odpowiednim rejestrze Komisji Nadzoru Finansowego.

Decyzja Prezesa UOKiK o nałożeniu kary na spółkę LoanMe jest nieprawomocna. Przedsiębiorcy przysługuje prawo do odwołania. Dodatkowe informacje można znaleźć w treści decyzji.

Zobacz: Rząd niszczy operatorów? UOKiK odpowiada na zarzuty branży
Zobacz: PayPal się doigrał. Ma zapłacić 106 mln zł kary

Źródło zdjęć: Anna Rymsza / Telepolis.pl, Shutterstock

Źródło tekstu: UOKiK