Oszustwo na Blika i bezradność policji. Wyjaśniamy, jak sobie radzić

Oszustwa z wykorzystaniem kodów BLIK stają się coraz bardziej powszechne, a ich ofiarami padają zarówno osoby prywatne, jak i firmy. Przestępcy wykorzystują różne metody, aby wyłudzić kody BLIK, często podszywając się pod znajomych lub znane instytucje. Co robić w takich przypadkach?

Jakiś czas temu w serwisie wykop.pl pojawił się wpis użytkownika o nicku "czehuziom". Opisał on historię, w której pokazał przykład oszustwa na BLIKA oraz związaną z tym nieudolność policji, której chciał pomóc w ujęciu sprawcy na gorącym uczynku. Postanowiliśmy bliżej przyjrzeć się sprawie i dowiedzieć się, jak należy się zachować w takiej sytuacji, jak opisana na wykopie.

Zaczęło się od przejęcia konta na Facebooku

Opisane na wykopie oszustwo na BLIKA zaczęło się podobnie, jak wiele podobnych. Ktoś przejął facebookowe konto znajomej autora wpisu i zwrócił się do niego o... kod BLIK. "Znajoma" poprosiła o niego, tłumacząc to problemami z wypłatą pieniędzy. I choć autor wpisu, jak sam twierdzi, dosyć szybko zorientował się, że coś jest nie tak, postanowił nie kończyć tej korespondencji, tylko pomóc policji w ujęciu oszusta na gorącym uczynku.

I tu pojawił się mur nie do przebicia

Czehuziom zadzwonił w międzyczasie na 112, by zgłosić ten fakt, ale tam poinformowano go, że trafił "pod zły adres". Zamiast realnej pomocy, uzyskał numer telefonu na losowy komisariat w Łodzi. Tam nastąpił ciąg dalszy tego "odbijania piłeczki", ponieważ rozmówca poinformował naszego "bohatera", że ma zadzwonić na 112.

Autor wpisu powiedział, że dzwonił już na 112 oraz dodał, że oszust czeka przy bankomacie na Piotrkowskiej. To się dowiedział, że tym rejonem policjanci z komisariatu, do którego się dodzwonił, się nie zajmują i dali mu numer do właściwej jednostki. Tam jednak przez 10 minut nikt nie odebrał telefonu. 

Jak w takiej sytuacji powinien się zachować obywatel? Gdzie ma zadzwonić, kogo poinformować, by sprawa zakończyła się na przykład ujęciem oszusta?

Z takim pytaniem zwróciłem się do biura prasowego Komendanta Głównego Policji. Otrzymana odpowiedź jest bardzo ogólna, ale pokazuje, że intencje autora przedstawionego wyżej wpisu oraz kierunek jego działać na wykopie były bardzo dobre. Jednak druga strona, polska policja, nie stanęła tym razem na wysokości zadania. Tak przynajmniej wynika ze słów wykopowicza czehuziom.

W odpowiedzi na Pana zapytanie uprzejmie informuję, że opisany przypadek jest jednym z najczęściej występujących oszustw internetowych, które identyfikuje polska Policja, znanym jako oszustwo na tzw. BLIKA. Odnosząc się do opisanego zdarzenia, trudno nam oceniać sytuację, ponieważ nie znamy szczegółów ani nie mamy pewności, czy autor wpisu na serwisie wykop.pl przekazał wszystkie fakty związane z działaniem sprawców.

Jednym z kluczowych czynników wpływających na zatrzymanie sprawcy jest szybkość działania osoby zgłaszającej. Osoba, która ma uzasadnione podejrzenie, że mogła paść ofiarą przestępstwa, powinna jak najszybciej poinformować o tym fakcie organy ścigania, tj. Policję lub Prokuraturę, dostarczając wszelkie dowody, takie jak zrzuty ekranu rozmów czy potwierdzenia transakcji.

Dobrym rozwiązaniem jest także weryfikacja, czy osoba prosząca o pomoc finansową w serwisie społecznościowym rzeczywiście jej potrzebuje, a także zmiana haseł dostępowych do wszystkich kont bankowych i serwisów płatniczych, uwzględniając możliwość zastosowania uwierzytelniania dwuetapowego. Zaleca się również regularne monitorowanie swoich rachunków bankowych i serwisów pod kątem podejrzanych aktywności. W sytuacjach nagłych, gdy mamy do czynienia z zagrożeniem życia zdrowia lub mienia zawsze zalecamy kontakt pod numerem alarmowym 112.

– przekazał redakcji TELEPOLIS.PL kom. Aleksander Pradun, Biuro Komunikacji Społecznej Komendy Głównej Policji

Wydawać by się mogło, że w takich sytuacjach należy jak najszybciej zadzwonić na policję (bo liczy się czas). Jeśli nie wybierzemy właściwego numeru telefonu, osoba po drugiej stronie powinna nam pomóc w tym, by nasze zgłoszenie trafiło pod właściwy adres. Wpis w serwisie wykop.pl pokazuje, że rzeczywistość może wyglądać zupełnie inaczej.

Eksperci BLIKA radzą

Swoje pytania dotyczące radzenia sobie z oszustwem na BLIKA skierowałem również do operatora BLIKA. Tutaj również się dowiedziałem, że w pierwszej kolejności o próbie oszustwa należy powiadomić policję. W następnych krokach warto również:

• Zgłosić sprawę do Mety, czyli właściciela Facebooka. Można to zrobić za pośrednictwem samego portalu pod adresem www.facebook.com/help. Takie działanie warto podjąć jak najszybciej, zanim dojdzie do wyłudzenia pieniędzy od innych osób.

• Poinformować znajomego. Osoba, której konto zostało przejęte, powinna jak najszybciej dowiedzieć się o kradzieży danych dostępowych, aby mogła podjąć odpowiednie kroki.

A co powinna zrobić osoba, której konto w mediach społecznościowych (na przykład na Facebooku) padło ofiarą oszustów? Oto, co radzą eksperci.

• Osoba, u której wystąpiło włamanie na konto społecznościowe, powinna niezwłocznie zmienić dane logowania do Facebooka i innych portali oraz aplikacji i kont (chodzi zwłaszcza o hasła, które mogły być tożsame dla innych kont, np. do bankowości elektronicznej) oraz poinformować znajomych, że doszło do kradzieży konta. Jeśli do konta podpięta jest karta płatnicza (opcja Meta Pay) – trzeba niezwłocznie poinformować o tym bank. Pokrzywdzony powinien także zweryfikować, w jaki sposób na koncie wyglądają opcje „połączonych kont”. Dotyczy głównie konta na platformie Instagram, które też w ten sposób mogło zostać przejęte.

• Należy uruchomić na Facebooku opcję uwierzytelniania dwuskładnikowego. W przypadku 2FA, w sytuacji, gdy decydujemy się na uwierzytelnianie za pośrednictwem SMS, w panelu ustawień należy sprawdzić, jakie numery telefonu zostały wskazane do uzyskania kodu weryfikującego. Podobnie – w panelu ustawień należy zweryfikować, jaki adres e-mail został wskazany w zakładce "dane osobowe – informacje kontaktowe". Jeśli wskazane numery albo adresy e-mail nie są znane użytkownikowi – należy niezwłocznie te dane usunąć. Warto również regularnie sprawdzać informacje o ostatnim miejscu logowania.

• Aby dodatkowo się zabezpieczyć, warto skorzystać z opcji zastrzeżenia numeru PESEL. Pozwoli to zwiększyć nasze bezpieczeństwo i uchronić nasze dane. Można tego dokonać na przykład za pomocą aplikacji mObywatel.

• Można również zamówić alerty o wpisie w historii kredytowej na stronie BIK. Dzięki temu osoby pokrzywdzone takim przestępstwem będą mogły chronić się przed wyłudzeniem i reagować, gdy pojawi się wpis dotyczący próby zaciągnięcia pożyczki.

Nie daj się okraść!

Eksperci BLIKA radzą również, jak się zabezpieczyć przed podobnymi oszustwami na przyszłość. Warto się stosować do podanych niżej wskazówek, by spać spokojniej.

• Nie klikaj w jakiekolwiek linki, nawet jeśli są przesyłane w Messengerze przez znajomych, zwłaszcza jeśli linki są w rozszerzeniu: bit.ly, tiny.url, cutty.ly itp. Poprzez uruchomienie ich najczęściej dochodzi do przejmowania kont w mediach społecznościowych.

• Zawsze zachowuj ostrożność. W przypadku otrzymania podejrzanej wiadomości nie należy ulegać presji czasu i emocjom. Taka wiadomość zazwyczaj jest kontrowersyjna i ma nakłonić do wejścia w link, a następnie przekazania swoich danych dostępowych, na przykład informuje o rzekomo krępujących zdjęciach czy innych zawstydzających treściach, które odbiorca chciałby zweryfikować.

• Nie bierz udziału w grach czy loteriach oferowanych na różnych grupach. Logowanie się do takich przestrzeni również często wymaga poświadczenia swoimi danymi logowania. Wówczas istnieje szansa, że dane te zostaną przejęte przez przestępców.

• Uważaj na wszelkiego rodzaju oszustwa przesyłane drogą SMS. Podczas kradzieży konta, przestępca otrzymuje informacje o numerze telefonu, jeśli taki został wskazany na koncie. Może on potem zostać wykorzystany do wysyłania fałszywych powiadomień SMS, na przykład o dopłatach do paczek/prądu/gazu. Trzeba uważać również na wszelkie próby kontaktu fałszywych przedstawicieli banków. Ta sama zasada dotyczy adresu e-mail, który często stanowi login do zalogowania się na różnych portalach.

Zobacz: Używasz BLIK? Pilne ostrzeżenie. Możesz stracić pieniądze
Zobacz: Donald Tusk nie da Ci pieniędzy. To oszustwo

Źródło zdjęć: Proxima Studio / Shutterstock.com, FotoDax / Shutterstock.com, WDnet Creation / Shutterstock.com

Źródło tekstu: wykop.pl, Komenda Główna Policji, BLIK