Niewinne memy czy jednak krzywdzące i niesprawiedliwe obrazki? Co kryje się za słynnymi grafikami przedstawiającymi Janusza Nosacza Typowego Polaka? Postanowił to sprawdzić naukowiec z Uniwersytetu SWPS.
Zdaniem dr hab. Marka Kochana memy z charakterystyczną małpą przedstawiającą karykaturalnie postawy niektórych mieszkańców naszego kraju są ostatecznie szkodliwe, ponieważ niesprawiedliwie i negatywnie przedstawiają obraz Polaków, kontynuując przy tym styl typowy dla okresu po 1989 roku – wskazuje portal naukawpolsce.pl powołując się na wyniki opublikowane w Przeglądzie socjologicznym. Co te obrazki mogą o nas mówić?
Analizie poddane zostały aż 354 memy z Januszem Nosaczem. Wśród kryteriów, które zostały wzięte pod uwagę, były prezentowane tam wartości, zwyczaje, aktywności, role społeczne, praca czy styl życia.
Główny bohater zazwyczaj jest mężem lub ojcem, rzadziej szwagrem czy zięciem. Choć w żadnej z tych życiowych ról się zbytnio nie sprawdza. Pracuje głównie jako osoba fizyczna: budowlaniec, kierowca. Rzadziej pojawia się też jako drobny przedsiębiorca. Zwykle należy jednak do tej skromnie żyjącej części społeczeństwa. Ważnym elementem jest też jego wiek – “narodziny” to koniec lat 50., stąd bohater obrazków odwołuje się chętnie do PRL-u, jako czasu, kiedy “było lepiej”.
Co jeszcze można wynieść z analizy tych memów? Z pewnością nosacz jest fanem aut, a zwłaszcza Volkswagena Passata, który jest symbolem statusu materialnego. W tej ostatniej jednak kwestii potrafi być bardzo chciwy i pazerny, szukając wciąż okazji do złapania okazji lub promocji. Nie zdziwi nikogo, że jest przy tym wszystkim skoncentrowany przede wszystkim na własnych potrzebach.
Zdaniem autora analizy te wszystkie cechy mogą wskazywać na chęć obrony przed konsumpcją i zachodnim stylem życia bohatera memów. Ale, co ważniejsze moim zdaniem, ze względu na brak cech pozytywnych wizerunek “typowego Polaka” ostatecznie stygmatyzuje wszystkich obywateli naszego kraju, prowadząc przy tym do dalszej polaryzacji np. na postępowych mieszkańców miast i zacofaną wieś. Jakiegokolwiek zestawienia nie wybierzemy, zawsze "typowy Polak", będzie jednoznacznie negatywny.
Ostatecznie więc zamiast bohatera wytykającego nasze narodowe wady, ale też posiadającego niewątpliwe zalety (co prowadzi nas do umocnienia wspólnoty), mamy śmieszkową małpę, której wykorzystanie przy innych narodowościach mogłoby otrzeć się o zarzuty związane z rasizmem. Za to z tej “gorszej” grupy już można tak się śmiać. Sam kiedyś robiłem takie memy. Ale po lekturze tej analizy już nie będę. Uznacie, że to przesada, że to tylko śmieszny obrazek. Ale jednak z kogoś się w nim naśmiewacie. Gorzej, gdyby ktoś zrobił takiego mema o Was, prawda? No właśnie.
Źródło zdjęć: Bernard DUPONT from FRANCE, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons
Źródło tekstu: naukawpolsce.pl, PAP
