Fran Allen to jedna z najważniejszych postaci w świecie współczesnego programowania. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pracowała nad optymalizacją programów i kompilatorami. W 2006 roku została uhonorowana informatycznym Noblem – Nagrodą Turinga.
Frances Elizabeth Allen urodziła się 4 sierpnia 1932 roku. W młodości chciała zostać nauczycielką matematyki i kształciła się w tym kierunku. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Michigan w 1957 roku Fran Allen rozpoczęła pracę w firmie IBM w Poughkeepsie w stanie Nowy Jork. Planowała pracować tam, aż spłaci kredyt studencki, ale pracowała tam dużo dłużej – aż 45 lat.
Podczas studiów Fran Allen uczyła się programować maszynę IBM 650 na kursie Barnarda Gallera, współautora języka MAD. Pracę w IBM rozpoczęła dwa miesiące po wydaniu języka Fortran. Jej pierwszym zadaniem było uczenie pracowników naukowych IBM programowania w Fortranie i pośrednio także zachęcanie klientów do stosowania nowoczesnego języka. Zgłębiając temat Fran zapoznała się z kodem źródłowym kompilatora Fortrana. To na dobre zmieniło jej podejście do komputerów.
Zobacz: Nie żyje szef MSI Sheng-Chang Chiang. Miał 56 lat
Zobacz: Zmarł Steve Jobs
Większość kariery zawodowej Fran Allen spędziła rozwijając innowacyjne kompilatory dla IMB Research. Jej pierwszym wielkim projektem był superkomputer Stretch/Harvest, opracowany dla NSA. Stretch to jeden z pierwszych superkomputerów w historii, Harvest zaś to koprocesor zaprojektowany do łamania zaszyfrowanych wiadomości. Zespół Allen opracował kompilatory języków Fortran, Autocoder i Alpha, optymalizujące kod maszynowy dla superkomputera NSA i jego koprocesora.
Fran Allen osobiście nadzorowała wdrożenie i testy maszyny w NSA. Stretch/Harvest był używany przez 14 lat, aż do 1976 roku.
Allen wróciła do pracy w IBM Research do Projektu Y, potem nazwanego Advanced Computing Systems (ACS). Tam powstał pierwszy procesor superskalarny, który nie przetwarzał instrukcji po kolei. Przetwarzał kilka poleceń jednocześnie i zmieniał kolejność, by kod można było wykonać szybciej.
Zobacz: Nie żyje Larry Tesler. Bez niego nie byłoby kopiowania i wklejania
Zobacz: Nie żyje matematyk John Conway, ale jego gra w życie wciąż trwa
Tam też po raz pierwszy zastosowana została optymalizacja na poziomie kompilatora – dziś zabieg bardzo powszechny. Program nie był traktowany jako sekwencja poleceń, ale jako graf. Matematyczna struktura ilutrująca zależności pozwala odnaleźć właściwości programu, które można wykorzystać do przyspieszenia pracy. Dzięki temu dzisiejsze kompilatory „wiedzą”, czy informacja nadaje się do ponownego wykorzystania i czy zmienna będzie jeszcze potrzebna.
Z projektów, przy których pracowała Fran Allen warto wspomnieć także PTRAN – sposób kompilowania Fortrana do wykonywania równoległego. Rozwiązania z tego projektu są używane do dziś w wieku kompilatorach generujących kod współbieżny.
Zobacz: Nie żyje Bill English, jeden z wynalazców myszki komputerowej
Allen nie przepadała za wymyślaniem nowych języków programowania czy dodawania do nich nowych możliwości. Była zdania, że programiści powinni pracować tak, jak im wygodnie, a lwią część optymalizacji można przerzucić na kompilator. Nie zajmowała się abstrakcyjnymi pracami naukowymi. Jej rozwiązania działały i miały realne korzyści. Wolała rozwiązać interesujący problem niż wyrobić się w terminie.
Frances Allen zmarła 4 sierpnia 2020 w wieku 88 lat. Za swoje zasługi została nagrodzona Nagrodą Turinga w 2006 roku. Była pierwszą kobieta, która otrzymała „informatycznego Nobla”. Warto wspomnieć, że prywatnie Allen była żoną Jacoba Schwartza, twórcy języka SETL i ultrakomputera NYU (poznali się w pracy). Była też promotorką roli kobiet w IT.
Źródło zdjęć: Wikimedia, Rama (CC)
Źródło tekstu: centrum prasowe A.M Turing Award
