Od jutra, 1 czerwca, banki i operatorzy będą musieli sprawdzać, czyli klienci zastrzegli numer PESEL. Z tej okazji Ministerstwo Cyfryzacji przygotowało obszerne wyjaśnienie, które rozwiewa wątpliwości co do tego, jak ma to wszystko działać.
Usługa Zastrzeż PESEL powstała po to, aby zmniejszyć liczbę wyłudzeń finansowych, które wynikają z kradzieży tożsamości. Polacy mogą zastrzegać swoje PESEL-e od 17 listopada 2023 r., co umożliwiła ustawa z 7 lipca 2023 r. Dotąd jednak to prawo w praktyce pozostawało martwe, bo instytucje finansowe i operatorzy dopiero od 1 czerwca 2024 r. mają obowiązek weryfikacji, czy nasz numer PESEL został zastrzeżony.
Zobacz: Rewolucja w PESEL się materializuje. Kluczowa data 1 czerwca
Jak podkreśla Ministerstwo Cyfryzacji, prawne konsekwencje zastrzeżenia będą obowiązywały dopiero od 1 czerwca 2024 roku. Dlaczego dopiero od jutra? Chodziło o to, aby firmy i instytucje miały czas na dostosowanie swojej działalności do nowych przepisów, a obywatele – na poznanie nowej usługi.
Po wejściu w życie nowych przepisów firmy i instytucje będą miały obowiązek sprawdzania statusu PESEL przed podpisaniem umowy np. o kredyt lub zakupu na raty. Jeśli podpiszą umowę pomimo zastrzeżonego numeru PESEL, to one będą ponosić tego konsekwencje – np. bank w razie wyłudzenia kredytu przez oszusta.
Ministerstwo Cyfryzacji radzi, aby na wszelki wypadek mieć swój PESEL cały czas zastrzeżony i cofać blokadę tylko w sytuacjach, kiedy jest to niezbędne do załatwienia sprawy. Najprościej wykonać te operacje w aplikacji mObywatel. Poza zastrzeżeniem PESEL można w niej także:
Jak zastrzec PESEL w aplikacji mObywatel? Wyjaśnia to instrukcja wideo, przygotowana przez Ministerstwo Cyfryzacji.
Zastrzeżenie numeru PESEL niesie za sobą skutki tylko w określonych sytuacjach, podczas załatwiania spraw z bankami, SKOK-ami i innymi instytucjami finansowymi oraz notariuszami i operatorami telekomunikacyjnymi. Odblokowanie numeru PESEL będzie wymagane tylko, gdy będziemy chcieli:
Co ważne, zastrzeżenie PESEL nie obowiązuje podczas podpisywania nowej umowy z operatorem telekomunikacyjnym ani podczas dokonywania cesji czy wprowadzania innych zmian w usługach. Telekomy mają obowiązek sprawdzać status numeru PESEL tylko przy wyrabianiu duplikatu karty SIM.
Zarówno zastrzeganie numeru PESEL, jak i cofanie zastrzeżenia to usługi bezpłatne – bez względu na to, ile razy się z nich skorzysta. Warto jednak pamiętać, że pomiędzy kolejnymi zmianami potrzebne jest 30 minut przerwy. Zastrzeżenie numeru PESEL można w każdej chwili cofnąć, ale żeby ponownie go zastrzec, trzeba zaczekać pół godziny.
Zastrzeżony PESEL nie dotyczy wielu sytuacji codziennych czy formalnych. Poza wskazanymi wyżej sytuacjami można nadal używać swoich danych osobowych, w tym zastrzeżonego numeru PESEL.
Zastrzeżony numer PESEL nie wpływa na:
Jeżeli chodzi o ostatni punkt, to Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego.
Nowe przepisy prawne dotyczą także sytuacji zgubienia lub kradzieży dowodu osobistego. Po urzędowym zgłoszeniu utraty tego dokumentu numer PESEL zostanie automatycznie zastrzeżony. Nie będzie to mieć wpływu na wyrobienie nowego dowodu osobistego, jednak automatyczne zastrzeżenie numeru PESEL nie zostanie cofnięte z chwilą otrzymania nowego dowodu osobistego. Trzeba to zrobić samodzielnie.
Zobacz: Od 1 czerwca sprawdzą rejestr PESEL. Tego jednak rząd nie mówi (aktualizacja)
Zobacz: Tylu Polaków zastrzegło swój PESEL. Można to zrobić w mObywatelu
Źródło zdjęć: Shutterstock
Źródło tekstu: Ministerstwo Cyfryzacji
