Jak dużo trzeba zapłacić, by dostać wydajne i solidne pamięci RAM w standardzie DDR5? Zdaniem polskiego producenta niewiele. Dowodem na to mają być moduły z serii IRDM, które bierzemy dzisiaj na warsztat. Zadowolą one przeciwników RGB LED oraz fanów wieżowych chłodzeń procesora.
Większość produkcji elektroniki użytkowej (i nie tylko) dawno temu przeniosła się do Azji. Wpierw były to Chiny, ale obecnie trend wskazuje na kraje takie jak Indie czy Wietnam. Powód? Jest taniej. Na szczęście od tej reguły są wyjątki, a jeden z nich mamy w kraju. Mowa oczywiście o firmie Wilk Elektronik S.A., znanej lepiej za sprawą marek takich jak GOODRAM oraz IRDM. Polacy specjalizują się w pamięciach - SSD, moduły RAM, pendrive'y, karty pamięci. Mowa zarówno o niskiej, średniej, jak i wysokiej półce cenowo-wydajnościowej dla segmentu konsumenckiego i przemysłowego.
Dzisiaj na warsztat bierzemy pamięci RAM, a dokładniej model IRDM DDR5. Są to moduły do komputerów stacjonarnych skierowane do graczy. Pasują one zarówno do platform Intela, jak i AMD, jako że wyposażono je w profile Intel XMP 3.0 oraz AMD EXPO. W nasze ręce trafił zestaw o pojemności 32 GB (2x 16 GB), który pracuje z prędkością 6800 MT/s, przy opóźnieniach rzędu CL 34-40-40-80 i napięciu 1,45 V. Skupiono się tutaj wyraźnie na dobrym stosunku ceny do wydajności. Jest to obecnie najtańszy zestaw o takiej specyfikacji.
Jeśli chodzi o samą budowę to mowa o czarnym PCB i prostym, aluminiowym radiatorze w tym samym kolorze. Brak tutaj podświetlenia RGB LED, ale w sprzedaży jest nieco droższa wersja z tym udogodnieniem. Zastosowane kości pamięci pochodzą od południowokoreańskiego SK hynix. Ogólna jakość wykonania stoi na bardzo dobrym poziomie, ale blaszki są cieńsze niż np. u G.SKILLa, a układ PMIC nie posiada termopada.
IRDM DDR5
W skład redakcyjnej platformy testowej Telepolis wchodzą podzespoły z wyższej półki. Jesteśmy więc przygotowani na prawie wszystko, co producenci przygotowali dla rynku konsumenckiego. Komputer oparty został o topowy model procesora z rodziny Intel Raptor Lake Refresh (14. generacja). Dokładna specyfikacja prezentuje się następująco:
Testy przeprowadzamy zawsze na aktualnym systemie Windows 10. Programy działające w tle są ograniczane do niezbędnego minimum, a aplikacje do zarządzania podzespołami są wyłączone. Ma to na celu zapewnienie stałych warunków pomiarowych i wyeliminowanie zmiennych. Każdy test przeprowadzany jest kilkukrotnie (od 5 do 10 razy), a następnie wyciągana jest średnia wartość.
Do pomiarów użyliśmy popularnych i sprawdzonych programów w najnowszych wersjach, mowa o 3DMark, AIDA64, 7-Zip, Cinebench 2024. Prócz tego nie zabrakło testów praktycznych, z wykorzystaniem znanych gier AAA.
Testy serii IRDM DDR5 rozpoczynamy od programu AIDA64 Extreme. W menu na górnej belce schowany jest interesujący nas "Test wydajności cache i pamięci". Pozwala on na szybkie i proste sprawdzenie prędkości odczytu, zapisu i kopiowania. Nie brakuje też opóźnień wyrażonych w nanosekundach.
Oczywiście jak łatwo się domyślić im wyższe efektywne taktowania i niższe opóźnienia tym lepsze uzyskujemy transfery. Tym samym IRDM DDR5 w naszych pomiarach znalazło się na pierwszym miejscu. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze warto gonić za samymi MHz, a czasami lepiej postawić na niższe CL. Złoty środek przeważnie oferuje nam najlepszą wydajność, cenę i kompatybilność - nie każda płyta główna i procesor obsłużą szybkie pamięci RAM. Również w przypadku opóźnień testowane moduły IRDM DDR5 wypadają bardzo dobrze.
3DMark to popularny program testowy oferujący kilka różnych scenariuszy. Pozwala na przetestowanie zestawu komputerowego zarówno z wyższej, jak i niższej półki; opartego na nowszych, jak i starszych podzespołach. Wykorzystywany jest więc często przez zwykłych konsumentów, entuzjastów oraz zawodowych overclockerów. Obciąża on zarówno GPU, CPU, jak i pamięci RAM, symulując sytuację występujące w grach AAA. Pozwala wychwycić też problemy ze stabilnością.
Kolejny raz testowane pamięci IRDM DDR5 wysuwają się na prowadzenie. Warto jednak zauważyć, ze różnica względem G.SKILL Trident Z jest niewielka - zaledwie 1,6% wydajności. Czemu skoro zegary są u Tajwańczyków o 13% niższe? Powód jest prosty - ciaśniejsze (niższe) timingi. Część zadań woli wysokie MT/s, część niskie CL, ale jak zostało powiedziane wcześniej - najlepszy jest sensowny balans obu tych parametrów.
Kolejny program testowy, którego użyliśmy to Cinebench 2024. Jest to nowsza odsłona świetnie znanego benchmarka od niemieckiej firmy Maxon, oparto go na silniku Maxon One wykorzystywanego do tworzenia grafiki 3D. Mamy do wyboru trzy testy sprawdzające wydajność GPU oraz CPU w zadaniach jedno- lub wielowątkowych z wynikiem wyrażonym w punktach, każdy trwa około 10 minut. Uzyskany wynik możemy łatwo porównywać z wynikami innych użytkowników.
Testy wydajności jednowątkowej dzisiaj pominiemy - różnice są marginalne, na poziomie błędu pomiarowego (1-3 pt). W przypadku wydajności wielowątkowej dystans między najwolniejszymi, a najszybszymi pamięciami jest większy. To pierwszy raz gdy IRDM DDR5 przegrywa o włos z tajwańską propozycją firmy G.SKILL. Różnica nie jest jednak duża. To co Polacy tracą w przypadku opóźnień, nadrabiane jest taktowaniem.
7-Zip to darmowy program o otwartym kodzie źródłowym, który jest dostępny na systemach operacyjnych takich jak Windows, Linux i MacOS. Innymi słowy to po prostu archiwizer, alternatywa dla płatnego WinRARa. Prócz tworzenia i rozpakowywania archiwów w wielu różnych formatach (w tym we własnym - *.7z) oferuje on również wbudowany benchmark. Znaleźć go można na górnej belce w zakładce "Narzędzia" -> "Test wydajności". Korzystaliśmy ze słownika o rozmiarze 32 MB i ze wszystkich dostępnych w naszym przypadku wątków (32).
Test kompresji zależny jest od opóźnień modułów RAM, ale i wielkości oraz prędkości pamięci podręcznej. W przypadku testu dekompresji pierwsze skrzypce gra już procesor, ale zastosowane moduły RAM nadal mają sporo do powiedzenia. W związku z tym, IRDM DDR5 okazuje się tylko około 8% szybsze w dekompresji niż najwolniejsze moduły RAM DDR5 na rynku. Jednak w przypadku dekompresji mowa już o różnicy aż 28%. Co więcej znowu udaje się wyprzedzić G.SKILL 6000 MHz, ale tylko minimalnie.
W przypadku gier zdecydowaliśmy się na dwie skrajnie różne produkcje. Jedna to popularna i rozbudowana strategia turowa z 2022 roku, czyli Total War: Warhammer III. Druga zaś to rodzimy akcyjniak RPG z 2020 roku, czyli Cyberpunk 2077. Obie gry potrafią porządnie obciążyć procesor. W pierwszym przypadku widać to zwłaszcza w przypadku bitew z wielkimi armiami. W drugim najlepiej sprawdzają się lokacje z wieloma NPC i rozbudowaną scenerią. W obu przypadkach testy przeprowadzane były w rozdzielczości Full HD.
Korzyści z szybszych pamięci RAM w Cyberpunk 2077 są widoczne na pierwszy rzut oka i nie trzeba tutaj szukać nawet specjalnego miejsca testowego. Różnice między IRDM DDR5, a podstawowymi pamięciami DDR5-4800 to około 9%. Może się to wydawać niewiele, ale należy pamiętać, że cały czas mówimy o tej samej karcie graficznej i procesorze. Przy wykorzystaniu słabszego GPU może być to różnica między "grywalne" a "niegrywalne". Total War: Warhammer III jest zdecydowanie mniej czuły na pamięć RAM. Mówimy o różnicy kilku FPS w najlepszym przypadku, dlatego też szkoda czasu nawet na wykres. Jedynym wyjątkiem są bitwy, ale głównie te prowadzone samemu i w późnym etapie gry.
IRDM DDR5 to solidne moduły RAM dla przeciętnego zjadacza chleba. Trudno im cokolwiek zarzucić i oferują dokładnie to, co producent obiecuje - dobry stosunek ceny do wydajności. Nie mam tutaj mowy ani o topowej specyfikacji, ani o ogromnych pojemnościach. W zamian jednak obsłużą je praktycznie wszystkie dostępne na rynku procesory Intel Core 12., 13. i 14. generacji oraz AMD Ryzen 7000 i dedykowane im płyty główne z gniazdami LGA 1700 i AM5.
Dla wielu osób sporym plusem może być fakt, że montowane są one w Polsce na markowych podzespołach - kości to południowokoreańskie SK hynix. Entuzjastów muszę zasmucić, że przynajmniej w przypadku naszego zestawu potencjał OC jest niewielki. Nawet przy 7000 MT/s były problemy ze stabilnością, można się jednak nieco pobawić timingami - chociaż tutaj też szału nie ma, głównie kosmetyka. Nie ma tutaj problemu z wysokimi temperaturami, które osiągały maksymalnie 48°C.
IRDM DDR5 kosztują aktualnie w Polsce około 549 złotych, co czyni je najtańszymi modułami DDR5-6800 32 GB na rynku. Przynajmniej, gdy mowa o nowym sprzęcie bez żadnych promocji. Objęte są tradycyjną, dożywotnią gwarancja producenta. Moim zdaniem jak najbardziej warte są tych pieniędzy i zdecydowanie lepiej wybrać je od minimalnie tańszych propozycji DDR5-4800 czy DDR5-5200. Sprawdzą się zarówno w PC do gier, jak i pracy.
Zalety:
Wady:
Źródło zdjęć: IRDM, Telepolis / Przemysław Banasiak
