Firma Ericsson świętuje w tym roku 100-lecie swojego istnienia w Polsce.
Uwieńczeniem obchodów w listopadzie 2005 roku będzie wystawa archiwalnych zdjęć, dokumentów i pamiątek zgromadzonych w Galerii Ericsson. Jednymi z cenniejszych są relacje i zdjęcia ze zdobytego przez Powstańców budynku warszawskiej centrali telefonicznej.
PASTa - Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna powstała w 1922 roku. Jej założycielem byli szwedzki Cedergren - od 1918 roku przejęta przez
Ericsson - oraz Rząd Polski.
Centrala wyposażona w sprzęt firmy Ericsson została uruchomiona w 1904 roku jeszcze przy ulicy Zielnej 37, a w 1908 roku rozbudowana o przyległy budynek numer 39, który do dzisiaj funkcjonuje w świadomości mieszkańców pod nazwą "gmachu PASTy" i jest historycznym punktem
Warszawy.
Przez dłuższy czas był to najwyższy budynek w Warszawie, a nie licząc kilku kościelnych wież również w Europie. Ze względu na ten ostatni walor przez cały okres Powstania Warszawskiego toczyły się o niego zacięte walki. Jak doskonałym punktem obserwacyjnym dla niemieckiego snajpera był dach PASTy można sprawdzić nawet teraz wjeżdżają na ostatnie piętro odbudowanego budynku. Szturmowano go kilkakrotnie. Ostatecznie gmach PASTy zdobyto 20 sierpnia 1944 roku. Jeden z
Powstańców - Zbigniew Dębski - tak relacjonował swój udział w zwycięstwie: Kiedy wbiegłem na górę, żeby zawiesić flagę, budynek się palił. Było
tak gorąco, że kapała cyna z przewodów. Ericsson się topił - tak wtedy pomyślałem. Zdobycie PASTy było jednym z największych sukcesów
militarnych w okresie Powstania Warszawskiego.
PASE - w 1924 roku Ericsson stworzył Polską Akcyjną Spółkę Elektryczną z siedzibą na Alejach Ujazdowskich 47, która początkowo zajmowała się
sprzedażą sprzętu telefonicznego oraz sygnalizacji kolejowej.
Jan Nowak-Jeziorański wielokrotnie wymienia tę i inne siedziby firmy Ericsson w swoim autobiograficznym Kurierze z Warszawy przywołując wspomnienia własnego powstańczego ślubu, jaki odbył się w kaplicy przytulisko kilka kroków od Ericssona, ale i jako miejsce uczty weselnej, którą naszykowali przyjaciele z ocalałej butelki wina i dwóch konserw na kwaterze u Ericssona.
Ericsson nadal poszukuje informacji oraz kontaktu z byłymi pracownikami, ich rodzinami i wszystkimi, którzy potrafią powiedzieć coś więcej na temat ostatnich 100 lat firmy w Polsce. Wszystkie osoby, które zechciałyby się podzielić swoimi losami lub wspomnieniami bliskich prosimy o kontakt z Anną Fogler - [email protected] lub pod numerem 0-22 6916555.
Źródło tekstu: Ericsson
