Składasz nowy zestaw komputerowy? Marzy Ci się chłodzenie wodne z podświetleniem LED? Nie chcesz dużo wydawać? Nie ma sprawy! Rozwiązaniem może okazać się nowy zestaw All in One tajwańskiej firmy Cooler Master, czyli model MasterLiquid 360L Core ARGB. A my dzisiaj postanowiliśmy sprawdzić dokładnie jego możliwości.
Walka na rynku procesorów komputerowych jest w ostatnich latach zażarta, a Intel i AMD wymieniają ciosy jak równy z równym. Kolejne generacje przynoszą nam ogromny skok wydajności. Wszystko za sprawą nowych architektur, większej liczby rdzeni i wątków oraz wyższych taktowań. Niestety zauważalnie rośnie również pobór mocy, a więc i temperatury. Zwłaszcza w przypadku flagowych jednostek i pod pełnym obciążeniem.
Tym samym niemal koniecznością stało się stosowanie wydajnych coolerów CPU, a na popularności zyskują gotowe układy chłodzenia cieczą. Są one prostsze w montażu, nie kolidują z pamięciami RAM i co najważniejsze często oferują niższe temperatury i lepszą kulturę pracy. Oczywiście jak ze wszystkim, tak i z AiO w sklepach można znaleźć całe zatrzęsienie różnych modeli od wielu producentów.
Dzisiaj bierzemy na warsztat budżetowy model Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB, który debiutował na rynku ledwie kilka miesięcy temu. Jest to przystępna cenowo i w pełni autorska konstrukcja Tajwańczyków kusząca dyskretnym podświetleniem ARGB LED. Stworzona ona została z myślą o nowszych i starszych procesorach AMD oraz Intela.
Konstrukcja oparta jest na aluminiowej chłodnicy 360-milimetrowej, gumowych wężach w oplocie oraz dwukomorowej pompie nowej generacji z miedzianą podstawą. Mimo iż radiator ma grubość 27 milimetrów i klasyczne zagęszczenie żeberek, to jego powierzchnia oddawania ciepła została zwiększona poprzez wydłużenie finów. Pompka zaś oferuje większy przepływ i wyższe ciśnienie cieczy. Do wyboru jest czarna i biała wersja kolorystyczna.
Zastosowane wentylatory to trzy jednostki 120-milimetrowe. Wyposażono je w dziewięć łopatek, łożysko ślizgowe oraz gumowe podkładki antywibracyjne. Pracują one z prędkością od 650 do 1750 (± 10%) RPM przy wydajności do 71,93 CFM, ciśnieniu do 1,86 mmH2O oraz deklarowanej kulturze pracy do 27,2 dB(A). Wisienką na torcie jest kolorowe podświetlenie.
Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB
Pierwsze wrażenie dotyczące jakości wykonania Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB jest pozytywne. Jak na ten segment cenowy widać dbałość o szczegóły i dostajemy w zestawie sporo akcesoriów. Lakier na chłodnicy jest gruby, z lekko chropowatym wykończeniem. Skorupa bloko-pompki jest plastikowa. Jedyny zgrzyt jaki widzę to wykończenie oplotu na wężach – zdecydowano się na koszulki termokurczliwe co wygląda źle.
Wśród akcesoriów oprócz elementów montażowych pod konsumenckie procesory AMD i Intela znajdziemy między innymi splitter dla wentylatorów oraz drugi dla podświetlenia RGB LED, niewielką strzykawkę z pastą termoprzewodzącą Cooler Master CryoFuze i klipsy dla przewodów. Brak tutaj jednak fabrycznego kontrolera dla podświetlenia, co warto mieć na uwadze jeśli macie starszą i/lub tańszą płytę główną.
Tutaj pora wrócić do dbałości o szczegóły. Wybierając czarną wersję testowanego chłodzenia w takim też kolorze będą wszystkie przewody, a elementy montażowe doczekają się wykończenia à la ciemny chrom. W przypadku białego modelu przewody są białe, a akcesoria srebrne. Pozornie to oczywiste, ale wiele producentów o tym zapomina i to nawet w dużo droższych AiO (np. NZXT seria Kraken), psując całą estetykę zestawu komputerowego.
Montaż Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB na procesorze jest prosty. Zasadniczo jeśli korzystaliście już z AiO tej firmy w ostatnich latach to nic się nie zmieniło. W przypadku procesorów AMD korzystamy z fabrycznego koszyka i całość ogranicza się do czterech śrubek, dwóch zaczepów i nałożenia pasty (nie jest preaplikowana na stopce). Posiadacze procesorów Intela mają nieco bardziej skomplikowaną instalację, bo trzeba tutaj podłożyć pod płytę główną dołączoną plastikową ramkę. Nie jest to jednak nic nowego czy trudnego, poradzi sobie nawet kompletny laik.
Ze względu na wydłużone finy instalacja wentylatorów musi być wykonana z pomocą dołączonych wkrętów. Nie używajcie śrubek, które zostały Wam po innym AiO bo możecie uszkodzić chłodnicę. Ma to jednak swoje plusy – omawiane wkręty są dodatkowo nagwintowane, co ułatwia montaż chłodzenia z przodu obudowy. Nie trzeba bowiem bawić się z radiatorem z jednej strony i wentylatorami z drugiej. Całość montowana jest z jednej strony, a następnie dodatkowe śruby mogą być wkręcone we wkręty znajdujące się już w wentylatorach i chłodnicy.
W skład redakcyjnej platformy testowej Telepolis wchodzą podzespoły z wyższej półki. Jesteśmy więc gotowi na wszystko, co producenci przygotowali dla rynku konsumenckiego. Komputer oparty został o topowy model procesora z rodziny Intel Alder Lake-S (12. generacja). Dokładna specyfikacja prezentuje się następująco:
Jak zwykle nasza procedura testowa jest rozbudowa i mocno obciążająca testowany sprzęt. Każdy test przeprowadzany był kilka razy, a następnie z uzyskanych wyników wyciągana była średnia. Cały czas mieliśmy oko na pomiary, tak by w porę móc wyeliminować ewentualne anomalie. W porównaniu do wielu innych redakcji my testujemy chłodzenia w realnych warunkach. To znaczy nie na komputerze zamontowanym na benchtable (specjalny, otwarty stelaż), a w nowoczesnej, klasycznej i przewiewnej obudowie. Jej wentylatory na czas pomiarów temperatur pracują z prędkością 100% RPM.
Każdy test trwa przynajmniej 30 minut - tak by ciecz w układzie miała czas się nagrzać, a wyniki były jak najbardziej zbliżone do tego, co obserwować będziecie u siebie. Dodatkowo pomiędzy poszczególnymi pomiarami platforma wychładzana jest z użyciem dodatkowego, zewnętrznego i dużego wentylatora. Cały czas dokładnie śledzimy temperaturę i wilgotność panujące w pomieszczeniu. We wszystkich testach korzystamy z własnej, markowej pasty termoprzewodzącej nakładanej w ten sam sposób. Używamy rodzimego SilentiumPC Pactum PT-4 (aktualna nazwa to Endorfy Pactum PT-4).
Wartości widoczne na wykresach to tak zwana delta temperatur, która pozwala na poznanie czystej wydajności chłodzenia. Ułatwia też porównanie wyników między tym co my zanotowaliśmy, a tym co osiąga Wasze chłodzenie w komputerze. W dużym uproszczeniu jest to różnica między temperaturą procesora pod obciążeniem, a temperaturą otoczenia.
Temperaturę mierzymy na dwa sposoby - przy maksymalnych obrotach na minutę dla zastosowanych wentylatorów i pompki oraz przy stałej głośności. Pierwszy sposób umożliwia poznanie maksymalnej wydajności danego chłodzenia. Drugi zaś pozwala porównywać wydajność poszczególnych chłodzeń w tym samych warunkach. Co z tego, że dane chłodzenie wygrywałoby o kilka °C, jeśli osiągnięto by to przemysłowymi wentylatorami o wysokim RPM i słabej kulturze pracy.
W naszym pomiarach przyjęliśmy wartość 45 dB(A), a więc na tyle wysoko by żadne chłodzenie nie było pokrzywdzone, ale nadal dość nisko by mówić o dobrej kulturze pracy. Dla uzmysłowienia ile to jest można przyjąć, że 30 dB(A) to szum liści lub szept, 40 dB(A) to odgłosy panujące w przeciętnym domu w ciągu dnia, a 60 dB(A) to głośna rozmowa czy muzyka lecąca w tle podczas pracy lub nauki. Powinno to dać dobry pogląd gdzie plasuje się nasze 45 dB(A).
Pomiary temperatur wykonujemy w trzech scenariuszach - spoczynek, czyli wartości przy minimalnym obciążeniu procesora; Cinebench R23 czyli zaawansowany rendering grafiki 3D, a więc maksymalne obciążenie procesora i 3DMark Time Spy (CPU), czyli wartości pośrednie, charakterystyczne dla nowszych gier AAA. Co więcej całość sprawdzamy zarówno na ustawieniach domyślnych procesora, jak i po znaczącym podkręceniu (OC) z podniesionym napięciem.
W przypadku testów temperatur w spoczynku testowany Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB wypada dobrze, a różnice względem konkurencyjnych rozwiązań są niewielkie, momentami na poziomie błędu pomiarowego.
Syntetyczny test 3DMark Time Spy to test, który daje powtarzalne warunki odpowiadające temu co możemy obserwować w nowych grach komputerowych. Tutaj różnice względem AiO od firm takich jak Arctic czy Alphacool stają się wyraźniejsze – nawet do 4°C. Tak czy siak Cooler Master nadal radzi sobie dobrze, a wartości rzędu 69-76°C dla Intel Core i9-12900K są całkowicie akceptowalne, bezpieczne i z ogromnym marginesem bezpieczeństwa.
Cinebench R23 oraz pełne obciążenie wszystkich rdzeni i wątków, czyli bardzo ciężki i rzadki na co dzień scenariusz, zdaje się potwierdzać wcześniejsze obserwacje. Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB to solidna propozycja, która nie ma problemu z okiełznaniem prądożernych procesorów. I to nawet po OC. Ta propozycja wypada też dużo lepiej niż testowany przez nas w przeszłości Cooler Master MasterLiquid ML280 Mirror, ale trzeba pamiętać, że to było AiO 280-milimetrowe.
Podobnie jak testy temperatur, tak i pomiary głośności przeprowadzamy kilkukrotnie, a następnie wyciągamy z tego średnią wartość. Co więcej mowa o kilku scenariuszach - 25, 50, 75 i 100% obrotów na minutę, tak aby dać Wam jak najlepszy pogląd na kulturę pracy przy różnych prędkościach obrotowych. Nasz decybelomierz to Benetech GM1356 (klasa 2). Testy miały miejsce w wygłuszonym pomieszczeniu bez odbić fali dźwiękowej. Komputer umieszczony była w linii prostej, w odległości 50 centymetrów od urządzenia pomiarowego. W czasie testu wszystkie wentylatory w obudowie, karcie graficznej i zasilaczu były wyłączone. W końcu mierzymy głośność chłodzenia, a nie całego komputera.
Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB jest oznaczony na wykresie kolorem jasnoniebieskim. Kultura pracy do 50% RPM wypada bardzo dobrze, ale powyżej tej prędkości obrotowej wentylatorów robi się już jednak znacznie głośniej. Pod tym względem sprawdzony Arctic Liquid Freezer II 360 A-RGB pozostaje niepokonany. Fanów ciszy mogę jednak uspokoić – mowa o jednostanym szumie powietrza. Nic tutaj nie terkocze, nie piszczy, a sama pompka też jest niesłyszalna. Czasami tylko w kompletnej ciszy i przy wolno obracających się śmigłach słychać przepływ „wody”.
Na pierwszy rzut oka Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB nie wygląda zbyt imponująco, a z pewnością nie zdaje się wyróżniać niczym na tle licznej konkurencji. Ot zestaw All in One jakich wiele na rynku. Dokładniejsze oględziny oraz testy wydajności i kultury pracy pozwalają jednak zyskać szerszą perspektywę.
Propozycja Tajwańczyków nie jest ani najwydajniejsza, ani najcichsza, ani nawet najtańsza. Nie jest to też produkt pozbawiony wad. Jednak Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB robi dokładnie to co ma robić – oferuje dobrą wydajność i kulturę pracy w przystępnej cenie. Całość okraszona dodatkowo podświetleniem ARGB LED, za które konkurencja każde sobie często srogo dopłacać. Jakby tego było mało do wyboru są dwie wersje kolorystyczne – czarna i biała.
Nie mam tutaj żadnych krytycznych zarzutów, a raczej pomniejsze minusy. Największy z nich to dość krótkie węże – 350, zamiast klasycznych 400 mm. To sprawia, że AiO nie w każdej obudowie i konfiguracji się sprawdzi. Co więcej wykończono je po taniości koszulkami termokurczliwymi, a nawet plastikowe nakładki byłyby lepsze. Chętnie zobaczyłbym też w pełni metalowy zestaw montażowy pod procesory Intela oraz nawet najtańszy kontroler RGB LED.
Bezpośrednio konkurencją Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB jest Arctic Liquid Freezer II 360 ARGB. Tutaj Tajwańczycy przegrywają pod każdym względem prócz dwóch. Pierwszy argument to cena – Cooler Master jest aktualnie o 60 – 100 złotych tańszy. Drugi to fakt, że Arctic nie pasuje do wielu mniejszych obudów ze względu na gruby radiator.
Tym samym uważam Cooler Master MasterLiquid 360L Core ARGB za chłodzenie udane. To ciekawa, budżetowa opcja dla osób, które stawiają pierwsze kroki w świecie AiO i nie chcą zbyt dużo wydawać na start. Jeśli jednak składacie droższy i wydajniejszy zestaw komputerowy to na rynku są dostępne lepsze rozwiązania.
Zalety:
Wady:
Źródło zdjęć: Telepolis/Przemysław Banasiak, Cooler Master
