Polskie SSD dla Sony PlayStation 5. Czy tak wygląda ideał? (Test)

Bez różnicy czy składając nowy zestaw komputerowy sięgacie po podzespoły z niskiej, średniej czy wysokiej półki cenowo-wydajnościowej to z dużą dozą prawdopodobieństwa będzie to sprzęt od tajwańskiej firmy. Wystarczy wymienić producentów takich jak ASUS, MSI czy GIGABYTE. Wszyscy z nich znani, cenieni i oferujący niemal wszystko - zasilacze, karty graficzne, SSD, monitory, laptopy, płyty główne i wiele więcej.

GOODRAM IRDM PRO SLIM obiecuje wydajność do 7000 MB/s

Jednak wbrew pozorom na rynku są również europejscy i amerykańscy producenci, acz jest ich zdecydowanie mniej. Na szczęście Polacy nie gęsi i swoje firmy komputerowe też mają. Największe i najpopularniejsze z nich to ENDORFY (dawne SilentiumPC) oraz GOODRAM należący do Wilk Elektronik. Dzisiaj skupimy się na ofercie drugiego z wymienionych.

W zeszłym roku na łamach Telepolis mogliście przeczytać nasz obszerny test GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD, czyli jednego z najlepszych nośników półprzewodnikowych na rynku. Topowe podzespoły, duży fabryczny radiator, wysoka wydajność, niskie temperatury i długa gwarancja. Wszystko to przełożyło się na rzadką u nas notę 10/10. Zasadniczo jedynym minusem był brak kompatybilności z konsolą Sony PlayStation 5. Wszystko z powodu wysokości radiatora.

Jednak ten problem rozwiązano pod koniec czerwca 2023, wydając model GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD. To nadal nośnik w standardzie M.2 2280 korzystający z interfejsu PCI Express 4.0 oraz protokołu NVMe 1.4. Kontroler i kości pamięci pozostały bez zmian, a więc mowa o połączeniu 8-kanałowego Phison E18 w litografii 12 nm z 176-warstowymi pamięciami 3D TLC NAND od Microna. Całość doprawiona pamięcią podręczną DRAM od SK hynix.

Gdzie więc różnice? Brak tutaj fabrycznego radiatora, przez co cena jest odczuwalnie niższa. Co więcej opakowanie jest znacznie prostsze (ale nadal dostajemy gamingowe naklejki). Powód? Chęć zmieszczenia SSD w konsolach Sony PlayStation 5, laptopach oraz innych urządzeniach gdzie miejsce jest ograniczone. Mimo to producent nadal zapewnia o tak samo wysokiej wydajności na poziomie do 7000 MB/s dla odczytu i do 6850 MB/s dla zapisu sekwencyjnego.

Jednak czy brak chłodzenia nie okaże się problemem i nie zobaczymy zjawiska dławienia termicznego (tzw. thermal throttling)? W końcu radiator w oryginale nie był kosmetycznym dodatkiem i bardzo dobrze się sprawdzał obniżając temperatury. Przekonać się można tylko w jeden sposób - biorąc GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD w wersji 4 TB na warsztat i porównując go zarówno z oryginałem, jak i innymi dostępnymi na rynku propozycjami. Sprawdzamy też czy dołożenie prostego chłodzenia na własną rękę zapewni wyższą wydajność.

GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD

• Standard: M.2 2280
• Wymiary: 22,8 x 80 x 3,5 mm
• Interfejs: PCI Express 4.0 x4
• Protokół: NVMe 1.4
• Pojemność: 4 TB
• Kontroler: Phison PS5018-E18
• Kości: 3D TLC NAND
• Deklarowana prędkość odczytu: do 7000 MB/s
• Deklarowana prędkość zapisu: do 6850 MB/s
• Gwarancja: 5 lat
• TBW: 3000 TB
• Inne: Naklejki gamingowe
• Cena: ok. 1229 złotych

W skład redakcyjnej platformy testowej Telepolis wchodzą podzespoły z wyższej półki. Jesteśmy więc przygotowani na prawie wszystko, co producenci przygotowali dla rynku konsumenckiego. Komputer oparty został o topowy model procesora z rodziny Intel Alder Lake-S (12. generacja). Dokładna specyfikacja prezentuje się następująco:

• Procesor: Intel Core i9-12900K
• Płyta główna: MSI MEG Z690 UNIFY
• RAM: G.SKILL Trident Z5 RGB (2x 16 GB, 6400 MHz, CL 32)
• Karta graficzna: GIGABYTE AORUS GeForce RTX 4080 16 GB MASTER
• SSD: ADATA XPG GAMMIX S70 Blade
• Zasilacz: Cooler Master V850 GOLD v2 White Edition
• Obudowa: Cooler Master H500P Mesh White ARGB
• Chłodzenie: Arctic Liquid Freezer II 360 A-RGB
• Pasta termoprzewodząca: SilentiumPC Pactum PT-4

Procedura testowa

Testy przeprowadzamy zawsze na aktualnym systemie Windows 10. Programy działające w tle są ograniczane do niezbędnego minimum, a aplikacje do zarządzania podzespołami są wyłączone. Ma to na celu zapewnienie stałych warunków pomiarowych i wyeliminowanie zmiennych. Każdy test przeprowadzany jest kilkukrotnie (przeważnie od 5 do 10 razy), a następnie wyciągana jest średnia wartość.

Do pomiarów użyliśmy popularnych i sprawdzonych programów w najnowszych wersjach, mowa o CrystalDiskMark 8.0.4, PCMark 10 oraz 3DMark. Prócz tego nie zabrakło testów praktycznych, z wykorzystaniem przygotowanych przez nas specjalnie paczek plików, które odpowiadają zwykłemu użytkowaniu:

• 12 500 plików JPG o łącznej wadze 30,5 GB
• 3 pliki MKV o łącznej wadze 48 GB
• 1 plik o wadze 63 GB

Pierwszy test ma na celu sprawdzenie deklaracji producenta dotyczących prędkości odczytu i zapisu. Przeprowadzany jest przy przy użyciu popularnego programu CrystalDiskMark. Pomiary miały miejsce nie na ustawieniach domyślnych, a w profilu pod SSD typu NVMe. Sprawdzone zostały trzy różne paczki – 16 MiB, 1 GiB oraz 32 GiB. Każdy pomiar wykonany został pięciokrotnie w trzech seriach. Następnie całość została zsumowana by obliczyć średnią.

Pod względem odczytu sekwencyjnego GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD wywiązuje się z deklaracji. Montując testowany nośnik w złączu M.2 bez żadnego dodatkowego chłodzenia obserwujemy średnio 6926 MB/s, zaś z prostym radiatorem dołączonym do płyty głównej (kawałek wyprofilowanego aluminium) jest to średnio 6946 MB/s. Jesteśmy więc bardzo blisko deklarowanych "do 7000 MB/s" oraz wyników testowanego w ubiegłym roku GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD.

Gorzej sprawa ma się z zapisem sekwencyjnym, który jest bardziej wymagającym zadaniem dla SSD. Tutaj widać jak na dłoni, że temperatury zaczynają być problemem. Testowany SSD bez radiatora szybko dobija do 80°C i obniża swoją wydajność. Średnio widzimy wtedy 5402 MB/s. To nadal bardzo dużo, ale daleko od obiecywanych "do 6500 MB/s". Jednak nałożenie niewielkiego odpromiennika ciepła, który MSI dorzuca do swojej płyty głównej, rozwiązuje ten problem i mowa już o wydajności około 6414 MB/s.

Kolejna seria testów dotyczy znowu odczytu i zapisu, acz tym razem losowego w ustawieniu Q32T16 i na próbce 4K. Tutaj sporo testowanych SSD zalicza duże spadki. I to właśnie tego typu prędkości będzie obserwować większość użytkowników na co dzień.

Niestety rzeczywistość dla GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD okazuje się brutalna. Kolejny raz szybko odbijamy do 80°C co oznacza wyraźny spadek wydajności i odczyt losowy na poziomie 2069 MB/s. To wartość typowa raczej dla budżetowych rozwiązań. Wystarczy zerknąć na wykres by zauważyć, że GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD oferuje tutaj dwa razy więcej. Rozwiązanie jest jednak proste - nawet niewielki radiator czyni cuda i wracamy do pułapu 4324 MB/s.

Sytuacja wygląda podobnie w przypadku zapisu losowego. SSD dość szybko się przegrzewa i obniża swoją wydajność, a my notujemy średnio 2240 MB/s. Lekarstwem jest ponownie dodanie niewielkiego układu chłodzenia by zobaczyć prawie trzy razy wyższe prędkości - 6121 MB/s, które pozwalają zająć pierwsze miejsce w naszym zestawieniu.

Benchmarki często są określane jako „puste cyferki”. Prawda jest jednak taka, że o ile część z nich faktycznie nie ma większego sensu, tak na rynku nadal jest kilka sprawdzonych rozwiązań posiadających powtarzalne scenariusze. Jednym z nich jest PCMark 10 z testem „Full Drive Benchmark”. Zapisuje on około 204 GB danych, mierzy prędkości i czasy dostępu oraz co ważne – trwa ponad godzinę, a to pozwala wykryć nośniki mające problemy z wysokimi temperaturami.

PCMark 10 ponownie uatrakcyjnia polski SSD w naszych oczach. Zanotowałem tutaj średnio 2456 i 2488 punktów, a więc minimalnie mniej niż testowany w ubiegłym roku GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD. To bardzo dobry wynik potwierdzający uniwersalność tych nośników. Trzeba jednak mieć na uwadze, że na rynku są znacznie wydajniejsze rozwiązania od Samsunga, Kingstona czy Solidigm. Wszystkie z nich to bezpośredni rywale w standardzie PCIe 4.0 x4, a w sklepach są już przecież jeszcze szybsze (ale i znacznie droższe) SSD PCIe 5.0 x4.

Test syntetyczny – 3DMark

Kolejny z wybranych przez nas programów testowych również pochodzi od firmy UL Benchmarks. Mowa o znanym i cenionym 3DMarku z mniej znanym scenariuszem „Storage Benchmark”. Jest on zauważalnie krótszy niż w przypadku PCMark 10 i nastawiony bardziej pod graczy. Obejmuje siedem różnych testów w skład których wchodzi:

• Ładowanie gry Battlefield V;
• Ładowanie gry Call of Duty: Black Ops 4
• Ładowanie gry Overwatch;
• Kopiowanie folderu z grą Counter Strike: Global Offensive;
• Nagrywanie materiału wideo z gry (OBS, 1080p, 60 FPS);
• Instalowanie gry The Outer Worlds;
• Zapis stanu gry w The Outer Worlds.

Jeśli planujecie kupno nowego SSD do komputera pod granie i streamowanie to werdykt będzie podobny. GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD oferuje bardzo dobrą wydajność w tych zastosowaniach, ale nie topową. Jest też o około 10% gorzej niż w przypadku starszego, wyposażonego w duży fabryczny radiator GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD. A dołożenie prostego chłodzenia od płyty głównej zasadniczo nic nie zmienia.

Pora skończyć ze sztucznymi testami, a przejść do testów praktycznych. Na start bierzemy scenariusz z kopiowaniem małych plików. Posłużyła nam do tego specjalnie przygotowana paczka składająca się z 12 500 zdjęć w formacie *.jpg. Mowa o różnych rozdzielczościach i rozmiarach (od 72 KB do 50 MB), acz większość to standardowe grafiki o wielkości od 1 do 5 MB. Jak w każdym przypadku test przeprowadzany był kilkukrotnie, a następnie wyciągana była średnia.

W przypadku kopiowania dużej ilości małych plików GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD wypada bardzo dobrze. Wynik na poziomie 26,7 sekund to wartość pozwalająca ulokować się w połowie stawki i konkurować z droższymi SSD zagranicznych producentów. Widać jednak wyraźnie, że porządny radiator przynosi korzyści bowiem GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD o tej samej specyfikacji notuje o 10% lepsze wyniki.

Podczas kopiowania średnich plików mowa o folderze z trzema filmami w formacie *.mkv, każdy o wadze 16 GB co daje nam łącznie pond 48 GB. Ponownie test wykonywany był w obrębie tego samego nośnika, kilka razy dla wyciągnięcia średniej arytmetycznej. Krótszy czas kopiowania oznacza lepszy wynik.

Tutaj obciążenie kontrolera jest mniejsze, a to pozwala zaoferować znacznie lepsze wyniki. GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD z czasem na poziomie 24,8 sekund zdobywa pierwsze miejsce. I nie ma tutaj mowy o żadnej pomyłce! Sam byłem zaskoczony i dla pewności wykonałem aż 30 różnych pomiarów. Średnio można było tutaj obserwować transfer wynoszący ~2,6 GB/s.

Kopiując jeden duży plik GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD nadal nie ma powodu do wstydu. Co prawda pierwsze miejsce należy do Solidigm i modelu P44 Pro, ale wynik 25,1 sekund jest lepszy niż w szalenie popularnym Kingstonie KC3000 czy testowanym w ubiegłym roku GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD. To ostatnie wzbudziło moje wątpliwości i ponownie wykonałem kilkadziesiąt pomiarów dla pewności. Werdykt był ten sam, a odpowiedzią są zapewne optymalizacje w firmware.

Znamy już wydajność GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD, ale jak wyglądają temperatury? W końcu to one mają wpływ na żywotność naszego sprzętu. Nie jest w końcu tajemnicą, że najwydajniejsze SSD M.2 PCIe 4.0 lubią się grzać. Zwłaszcza w ciasnych miejscach jak laptop czy konsola. Pomiary przeprowadzałem przy długotrwałym kopiowaniu plików w dobrze wentylowanej, zamkniętej obudowie komputerowej. Żaden z nośników nie znajdował się pod kartą graficzną – wszystkie były odsłonięte. Temperatura w  pomieszczeniu wynosiła 25°C.

Niestety GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD cierpi na braku radiatora. Co dziwniejsze producent nie zdecydował się nawet na metalizowaną naklejkę jak robi to w wybranych modelach przykładowo Kingston czy ADATA. Tym samym o ile w codziennym użytkowaniu - zwłaszcza w konsoli - gdzie pliki są tylko od czasu do czasu zapisywane i odczytywane problemu nie ma, tak długotrwałe obciążenie oznacza szybkie osiąganie 80°C i występowanie dławienia termicznego. Dodanie prostego radiatora, który dołączany jest często do płyt głównych, pozwolił na zbicie maksymalnej temperatury do zaledwie 59°C.

Mając w pamięci nasze testy GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD, które wypadły na tyle dobrze, że korzystam z niego w prywatnym PC, miałem bardzo duże nadzieje związane z nowym GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD. W końcu mowa o zasadniczo tym samym nośniku, ale bez fabrycznego radiatora, by mógł zmieścić się w konsolach Sony PlayStation 5, laptopach czy małych zestawach komputerowych. A wszystko to w niższej cenie.

W efekcie dostajemy nośnik M.2 2280 z interfejsem PCIe 4.0 x4, protokołem NVMe 1.4 oraz sprawdzonymi podzespołami jak kości 3D TLC NAND od Microna i kontroler Phison PS5018-E18. Mimo braku fabrycznego chłodzenia producent nadal deklaruje topową wydajność na poziomie do 7000 MB/s. To nie może się skończyć źle, prawda? Niestety nie do końca.

W realnych testach kopiowania plików czy programach jak 3DMark lub PCMark10 polski sprzęt wypada bardzo dobrze. Gorzej jednak ma się sprawa wydajności w przypadku długotrwałych obciążeń. Kontroler dość szybko nagrzewa się do 80°C i by nie przekraczać tej bariery obniżana jest wydajność. Nie bardzo rozumiem czemu Polacy nie zastosowali tutaj aluminiowej lub miedzianej blaszki, ceramicznego radiatora czy chociażby metalizowanej naklejki. To nadal pozwoliłoby bez przeszkód zmieścić SSD w konsoli czy laptopie, a pomogłoby z temperaturami.

Testowany przez nas GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD w wersji 4 TB kosztuje aktualnie około 1229 złotych. Jest więc o około 100 złotych taniej niż za GOODRAM IRDM PRO M.2 SSD, czyli wersję z fabrycznym radiatorem i o jakieś 250 złotych taniej niż za Kingstona KC3000. Biorąc pod uwagę cenę, pojemność i wydajność wygląda to bardzo atrakcyjnie. Tym samym jako SSD do Sony PlayStation 5 czy komputera do gier jest to bardzo dobry wybór. Jeśli jednak mowa o stacji roboczej gdzie mowa o długotrwałym obciążeniu ja bym jednak wybrał wersję IRDM PRO M.2 SSD lub zainwestował w radiator.

GOODRAM IRDM PRO SLIM SSD

Ocena: 8/10

Zalety:

• Bardzo wysoka wydajność
• Cena na tle konkurencji
• Długa gwarancja

Wady: