Badacze opisują szereg negatywnych zjawisk towarzyszących korzystaniu ze smartfonów. Oddzielają przy tym uzależnienie i nałóg korzystania z telefonu od PSU, czyli Problemowego Używania Smartfonu i wskazują największe zagrożenia.
Dwie serie badań potwierdziły związek między depresją, lękami i bezsennością a zjawiskiem Problemowego Używania Smartfonu (PSU). Naukowcy oddzielają przy tym PSU od nałogowego korzystania z telefonu czy uzależnienia od telefonu, traktując wymienione jako skrajne, a w obszarze PSU skupiają się bardziej na pewnej nadmiarowości.
Badania przeprowadzone zostały na nastolatkach. Jak podaje Instytut Psychiatrii, Psychologii i Neurobiologii w King's College London, ponad 33% uczestników samodzielnie zgłaszała PSU. Zdaniem instytutu, osoby te były dwukrotnie bardziej narażone na lęki i trzykrotnie bardziej na depresję.
Badania były realizowane w 2 seriach w 2020 i 2022 roku na relatywnie małej próbie - 657 osób w wieku 16-18 lat i 69 osób w wieku 13-16 lat. Do tego New Scientist zwraca uwagę, że Problemowe Używanie Smartfona nie jest uznawane za stan rozpoznawalny i diagnozowalny ani w USA, ani w Wielkiej Brytanii. Na potrzeby obu serii badań do ustalenia obecności PSU używano Skali Uzależnienia od Smartfona, czyli serii 10 dotyczących relacji z telefonem i aplikacjami, na które odpowiedzi udziela twierdząco lub przecząco.
Jeśli uznać przyjętą metodologię za wystarczającą, PSU rozpoznane zostało u 18,7% ankietowanych w wieku 16-18 lat i 14,5% osób w wieku 13-16 lat. Jednocześnie wskazano, że starsza grupa wiekowa była dwa do trzech razy bardziej narażona na lęki i depresję. W młodszej grupie wiekowej badania wykazały, że 44% osób z PSU miało objawy lęku, w porównaniu z 26% bez PSU, a 55% wykazywało objawy depresji, w porównaniu z 35% bez PSU.
Co ciekawe, wiele z badanych osób była świadoma PSU lub łagodniejszych objawów, jakie może wywoływać u nich niewłaściwe korzystanie z telefonów. Osoby te często podejmowały dodatkowe działania, by ograniczyć negatywne skutki.
Wiele młodych osób w naszych badaniach stosowało strategie redukcyjne, pokazując, że już podejmują aktywne kroki w celu zarządzania używaniem smartfonów. Uznali tryb cichy, usuwanie powiadomień i umieszczanie telefonu w innym pokoju na noc za najbardziej skuteczne. Te same strategie okazały się pomocne w redukcji używania smartfonów przez studentów uniwersytetów.
- mówi doktor Nicola Kalk, główny autor obu artykułów
Chyba najciekawszym aspektem poruszonym w artykułach jest brak zależności PSU od czasu sprzędzonego przed ekranem telefonu. Jak się okazuje lęków czy stanów depresyjnych nie powodowało nawet długie korzystanie z WhatsAppa, gier i internetu.
Natomiast PSU było zdecydowanie częściej rozpoznawane u osób spędzających dużo czasu na TikToku i Instagramie.
Chociaż pojawia się coraz częściej temat osób porzucających smartfony na rzecz klasycznych telefonów — takich tylko do dzwonienia i SMS-ów, nie jest to rozwiązanie problemu. Związki między technologią a lękiem i depresją nie są niczym nowym, a jedynym rozwiązaniem jest przekształcenie naszego podejścia do technologii, a nie zupełne zaniechanie z jej korzystania.
Nadużywanie technologii najlepiej rozumiane jest jako nowy objaw dawnych zaburzeń, takich jak depresja, lęk czy ADHD, a nie nowy zestaw problemów. Nawet gdybyśmy mogli machnąć magiczną różdżką i sprawić, że wszystkie smartfony znikną, te dzieci nadal miałyby problemy z nadmiernym zaangażowaniem w inne rzeczy.
- mówi w wywiadzie dla The Times Chris Ferguson, profesor psychologii klinicznej na Uniwersytecie Stetson na Florydzie
Źródło zdjęć: alexo99alex / Shutterstock
Źródło tekstu: New Scientist, The Times, Digital Trends, oprac. wł
