Kiedy na Ziemi zaczęły się ruchy płyt tektonicznych? Wcześniej niż myśleliśmy.
Ruchy płyt tektonicznych podzieliły kontynenty i uformowały pasma górskie. Odpowiadają też za liczne trzęsienia ziemi i tsunami. Zjawisko na pewno jest bardzo stare.
Naukowcy nie są zgodni w sprawie tego, kiedy skorupa Ziemi zaczęła swój powolny taniec. Niektórzy uważają, że było to 2,5 miliarda lat temu i mają na to dowody z Chin. Inni, że 3,2 miliarda lat temu, a na potwierdzenie pokazują zmiany geochemiczne skorupy. Najnowsze badania mówią jednak, że płyty tektoniczne ruszyły się, gdy tylko Ziemia dostatecznie ostygła – ponad 4 miliardy lat temu.
Warto tu przypomnieć, że powstanie Ziemi datuje się na około 4567 miliarda lat temu. Nasza planeta zaczęła istnienie jako gorąca kula stopionych skał, otoczona amoniakiem, metanem i parą wodną. Ta ostatnia w końcu utworzyła oceany i chmury.
Ruchy płyt tektonicznych miałyby zacząć się ponad 4 miliardy lat temu, czyli jeszcze w Hadeiku. To okres między powstaniem Ziemi i kolizją planet, która utworzyła Księżyc. W tym czasie skorupa stygła i twardniała, powstały też najstarsze znane nam kryształy cyrkonu. I to one są dowodem w sprawie.
Kryształy typu S (obecne głównie w Australii) mają świadczyć o ruchach tektonicznych na powierzchni Ziemi. Struktury te tworzą się w skałach osadowych na lądzie, następnie są wpychane do płaszcza przez ruchy tektoniczne i „wracają” w granitach.
Zobacz: Znaleźli to przy jądrze Ziemi. Może odpowiedzieć na wiele pytań
Problem w tym, że kryształy te bardzo trudno identyfikować. Nie mają jednej cechy charakterystycznej, ale cały zestaw możliwych minerałów śladowych. Naukowcy zagonili więc do pracy sztuczną inteligencję i nauczyli model odróżniać kryształy typu S od innych. Dzięki temu wiemy, że 35 proc. z próbki niemal tysiąca kryształów z Jack Hills w Australii było typu S. Niektóre z nich są starsze niż 4,2 miliarda lat. To oznacza, że tektoniczna machina mogła działać już w Hadeiku.
Chyba że kryształy trafiły do płaszcza inną drogą, na przykład po uderzeniu meteorytu.
Źródło zdjęć: Guido Bainat / Shutterstock.com
Źródło tekstu: Science Magazine
