Twoja ulubiona kurtka przeciwdeszczowa, patelnia i dywan mogą zawierać toksyczne związki chemiczne. Nie tylko nam szkodzą, ale też nie rozkładają się z czasem.
Mowa o PFAS, czyli związki perfluoroalkilowe oraz związki polifluoroalkilowe. To grupa prawie 5 tysięcy związków chemicznych, dzięki którym możemy cieszyć się tak wspaniałymi wynalazkami, jak nieprzywierające patelnie, opakowania na żywność, wodoodporne ubrania i buty, obrusy nieprzyjmujące plam, łatwe w czyszczeniu wykładziny, a nawet… nić dentystyczna.
PFAS są genialne i szalenie szkodliwe dla nas i środowiska. Należą do grupy tak zwanych wiecznych chemikaliów, które nie rozkładają się z czasem. Cząsteczki gromadzą się w środowisku. Są w wodzie, żywności, w naszych ciałach i w ciałach płodów, zwiększając ryzyko raka, niepłodności, otyłości, problemów z sercem i nerkami i wiele innych. Obecność PFAS podczas rozwoju płodowego zaś może prowadzić między innymi do poronienia, niskiej masy urodzeniowej dziecka, a później do przedwczesnego dojrzewania.
W stanie Kolorado przyjęta została ustawa, dzięki której ludzie będą bezpieczniejsi. Od 2026 roku w tym stanie nie będzie można sprzedawać niektórych produktów do sprzątania, garnków i patelni, nici dentystycznych, produktów higieny osobistej i wosku do nart, które w składzie będa miały związki z grupy PFAS. Do 2028 roku wycofane mają zostać także pokryte PFAS ubrania i plecaki. Już w 2025 roku na metkach i etykietach trzeba będzie informować o obecności tych szkodliwych związków w produktach.
Stan Kolorado nie jest odosobniony. W sumie już 28 stanów przyjęło prawa, które mają zredukować wykorzystanie PFAS. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska przyjęła zaś dopuszczalny limit obecności PFAS w wodzie pitnej w całym kraju, choć spełnienie tych norm będzie kosztowało krocie i może znacząco podnieść ceny wody. Różne gałęzie przemysłu mają niewiele czasu, by znaleźć bezpieczne zamienniki dla takich materiałów jak Teflon, GoreTex czy pianki gaśnicze.
Poza tym zmiany na rynku garnków i odzieży turystycznej to kropla w morzu potrzeb. Zastosowań PFAS są tysiące. Związki te są wykorzystywane także w przemyśle medycznym, chemicznym, budowlanym, w lotnictwie, motoryzacji, farmacji, rolnictwie, a nawet przy produkcji elektroniki i półprzewodników.
Zobacz: Czy to już spermokalipsa? Naukowcy nie są zgodni
Zobacz: Pijesz tak wodę? Możesz mieć problem z erekcją
Europa jest obecnie kilka kroków przed USA na polu regulacji PFAS. Od 2009 roku związki z tej grupy są wymienione w Konwencji Sztokholmskiej jako zagrożenie, które należy usunąć. Od tego czasu różne substancje są analizowane i regulowane.
Komisja Europejska deklaruje, że zamierza całkowicie zakazać stosowania PFAS z nielicznymi wyjątkami – będą dozwolone tam, gdzie są niezastąpione. W lutym 2023 roku udało się zabronić stosowania związku C9-14 PFCAs i jego soli, kolejne propozycje są procedowane. Ponadto w Europie obowiązuje nakaz informowania o obecności związków znanych jako: PFOA, APFO, PFNA, PFDA i PFHpA oraz ich soli i związków pokrewnych w produktach.
Europa od 2020 roku ma także maksymalny próg spożycia związków PFAS przez ludzi z żywnością i normę dla wody pitnej. Widać więc, że całkowicie nie unikniemy tych związków, ale żywność i woda są monitorowane. Badane są też zbiorniki wodne i zwierzęta.
Źródło zdjęć: BearFotos / Shutterstock
Źródło tekstu: CBS Colorado, Europa.eu
