BenQ TK800M - dobry projektor 4K nie musi być drogi

Na porządne projektory z prawdziwą rozdzielczością 4K, kosztujące poniżej 5000 zł czekam od dobrych 6 lat. To właśnie wtedy kupiłem swój ostatni telewizor. Pierwsze projektory 4K, jakie miałem przyjemność testować, były ogromne, ciemne i kosztowały kilkanaście tysięcy złotych. Gdy jednak zacząłem zerkać w ostatnim czasie na oferty sklepów, musiałem przecierać oczy ze zdumienia. Wreszcie projektory 4K stały się rozsądną cenowo alternatywą dla dobrego telewizora. Kwoty 5-6 tys. zł nie muszą już oznaczać FullHD - możemy dostać 4x więcej detali i przekątne ekranu nieosiągalne dla tradycyjnych telewizorów.

O ile redakcyjny kolega Marian skupia się ostatnio na topowych modelach, ja postanowiłem wgryźć się w dolny segment cenowy projektorów 4K. Ustalić, jak bardzo można zejść ceną, by nie dostać produktu wybrakowanego i bez bolesnych kompromisów cieszyć się topową jakością projekcji. Wyprzedzając nieco podsumowanie, wybór BenQ TK800M na początek tej serii recenzji okazał się bardzo trafiony. Oj przebudował mi wiele w głowie. Do rzeczy zatem ;-).

Projektory rzadko sprzedawane są z jakimiś specjalnymi dodatkami. Ot przewód zasilania i pilot. Przy czym ten ostatni w testowanym modelu ma funkcję podświetlania przycisków - bardzo pożądaną w przypadku projekcji w pełnym zaciemnieniu pomieszczenia.

Dla ciekawskich, projektor korzysta z technologii DLP XPR firmy Texas Instruments, która umożliwia faktyczne osiągnięcie rozdzielczości 4K, obejmującej 8,3 Mpix. Proces ten realizowany jest jednak sprytnym sposobem, w którym piksele przesuwają się w pionie i poziomie, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, z częstotliwością 240 Hz. W efekcie piksele czipu DMD oferujące 1920 × 1080 px generują 4x większą rozdzielczość finalnego obrazu wyświetlanego w 60 Hz.

BenQ TK800M zachęca formą i złączami

Nie da się go nie zauważyć - turkusowy front projektora od razu rzuca się w oczy. To nie jest projektor do upartego ukrywania jego istnienia, tylko pozytywny element wystroju wnętrza. Podczas testów szczególnie płeć piękna już na wejściu komplementowała "jaki on ładny". Sam też odebrałem przełamanie biurowego minimalizmu dotychczasowych projektorów bardzo na plus.

Sprzęt nie należy do małych, a do tego wymaga pustej przestrzeni wokół niego, odwdzięcza się jednak za te niedogodności wysoką kulturą pracy. Jeśli i tak masz trzymać swój projektor stale w domu, nie szukaj za wszelką cenę maleństw. Będą one albo głośne, albo ciemne, albo jedno i drugie. Szybka analiza elementów obudowy i szok - pomimo faktu, że to model rozrywkowy, nie zabrakło żadnego istotnego elementu obudowy, w tym dostajemy dwa gniazda HDMI, wyjście JACK 3,5 mm czy port USB-A z natężeniem 1,5A, mogący np. zasilić naszego Chromecasta.

Na tylnej ściance znajdziemy też wiele złączy, z których prawdopodobnie nie będziemy korzystać w domu, no ale w końcu BenQ to też rozwiązania profesjonalne, które częściowo przewędrowały i tutaj. Nie zabrakło złącza Kensington, jak i belki zabezpieczającej zamocowanie projektora pod sufitem. Wykręcane stopki tylne i regulowana przyciskiem stopka przednia ułatwią optymalne ustawienie sprzętu, co dodatkowo usprawnia automatyczna korekta geometrii.

Na górze obudowy znalazły się też wygodne pierścienie regulacji zoomu i ostrości. Zoom przydaje się głównie do mikrokorekty wielkości obrazu, a płynny, choć stawiający opór focus pozwala na pewne ustawienie ostrości. Co ważne, nie występuje tutaj samoistna utrata ostrości w czasie dłuższych projekcji, częsta w tanich projektorach. Ustawiłem ostrość raz i dopiero wycieranie kurzy pod projektorem było powodem dla drobnej korekty.

Funkcjami interfejsu sterować możemy zarówno za pomocą przycisków na obudowie projektora, jak i dołączonym pilotem. W moim przypadku w użyciu był niemal wyłącznie pilot, ale jako wieloletni użytkownik projektorów, bardzo doceniam takie zdublowanie. Menu jest bardzo kompletne, rzec można, że dojrzałe, w praktyce jednak rzadko będziesz po nim wędrować. Wybierzesz profil kolorystyczny i poziom oszczędzania lampy, a potem to już tylko włącznik i tyle. No, chyba że często oglądasz mecze, w tej sytuacji zaglądać pewnie będziesz do ustawień sportowych.

Patrząc na turkusowy front urządzenia, wylotu wentylatora należy szukać po lewej stronie urządzenia. Powietrze jest tutaj rzeczywiście gorące, a trzymanie w tym miejscu podatnych na podwyższoną temperaturę bibelotów jest mocno niewskazane (np. świeczek). Do czynienia mamy z bardzo jasnym projektorem, a to zawsze oznacza konieczność zastosowania wydajnego chłodzenia. To pracuje w dwóch trybach, nieznacznie tylko różniących się głośnością. W odległości jednego metra poziomy głośności wyniosły 37 dB w trybie Eco i 38,2 dB w trybie normalnym. Co ważne, w obu przypadkach nie był to drażniący, nierównomierny szum, czy też tym bardziej świszczący. Bardziej kojarzył mi się z porządnym chłodzeniem komputera w trybie czuwania - błyskawicznie przestawałem zwracać nań uwagę.

Jaki obraz z tego cuda?

Zacząć należy od współczynnika projekcji, który zależnie od zastosowanego zoomu wynosi tutaj 1,5 - 1,65:1. Upraszczając, z odległości 3,32 m uzyskuje się przekątną 100 cali, a nominalny zakres przekątnych to od 60 do nawet 300 cali. Nie da się ukryć, że jest to projektor długiego rzutu i dla naprawdę dużego obrazu potrzebuje on odpowiedniego "rozpędu". Na przykład dla przekątnej 200 cali (ponad 5 m) potrzebujecie już ściany oddalonej o blisko 7 metrów od urządzenia.

Przyzwyczajony do nieco krótszego rzutu, początkowo kręciłem trochę nosem (mam do dyspozycji niespełna 3,5 m odległości). Wtedy jednak do salonu wjechała niespotykana do tej pory jakość. Przede wszystkim, nie musiałem szczelnie zasłaniać okien, by obraz był w pełni czytelny. Prawdziwe 3000 ANSI Lumenów (w przeciwieństwie do tych cudaków z AliExpressu) wybacza znacznie więcej niż jasności tanich projektorów ledowych. Już dla samego faktu, że nie musisz wstawać w leniwą niedzielę i szczelnie zasłaniać okien, by obejrzeć odcinek serialu warto pozwolić sobie na taki luksus. Warto też w tym miejscu wspomnieć o dwóch trybach sportowych - do oglądania piłki nożnej i sportów halowych. Jeśli na mecz zaprosisz znajomych, nie musisz martwić się, że zabiją się o jakieś kable na podłodze w drodze do toalety. Spokojnie możesz włączyć jakieś boczne światło, czy nawet górne, bez utraty choćby chwili z transmisji.

HDR lubi mocne lampy

Potężna jasność projektora dała też inżynierom możliwość jeszcze większego podbicia dynamiki scen w trybie HDR. Upraszczając, skala kolorów od czerni do bardzo wysokich jasności jest szersza, przez co efekty są bardziej spektakularne. Wracając jeszcze do kwestii potrzebnego dystansu od ściany, dłuższa ogniskowa obiektywu istotnie obniża problemy z geometrią czy aberracjami (te da się zauważyć jedynie w narożnikach), jak i... co mnie najbardziej urzekło, z ostrością na całej powierzchni ekranu.

Miałem już u siebie znacznie droższe sprzęty, w których ostrość obrazu była nieustannym kompromisem - albo na górze, albo na dole, albo tak niby na środku, a w sumie to nigdzie. Zacząłem myśleć o gładzi czy zakupie ekranu, a tu nagle okazało się, że to był jednak problem z optyką, a nie z samym ekranem. Pierwszy raz faktycznie odczułem wymierną korzyść z 4K na ścianie. Wcześniejsze projektory 4K w sumie to bardziej zaskakiwały mnie rozpiętością tonalną czy kinowymi kolorami niż samą rozdzielczością. Tym razem zobaczyłem autentycznie więcej podczas ponownego oglądania swoich ulubionych filmów. Początkowo podchodziłem nieufnie do technologii Pixel Shifting, tymczasem jest już ona na tyle dojrzała, że różnice względem tradycyjnych projektorów 4K są właściwie niedostrzegalne. No żyleta nie obraz.

Grzechem byłoby też narzekać na kolory. Nie jest to rzecz jasna laser, który śmiało można porównywać do OLED-ów ze świata TV, jednak kolory okazały się zaskakująco soczyste i naprawdę miłe w odbiorze, bez efektu sprania. Producent zarezerwował sobie co prawda najwyższe odwzorowania kolorów dla droższych modeli, ale 96% pokrycie przestrzeni kolorystycznej Rec.709 to w projektorze rozrywkowym i tak przyjemna nadmiarowość.

Jest też rzecz jasna drażliwy temat, dla każdego miłośnika projekcji - a jak z czernią? Bez specjalistycznych ekranów poprawiających ten parametr, dosyć przeciętnie. Mocno poprawia odbiór tryb HDR, jak i zapas jasności, jednak w przy bardzo ciemnych scenach świecenie czerni da się łatwo zauważyć. Jest ono mimo wszystko trzymane w ryzach i to bardziej bolączka techno-geeków niż typowych użytkowników domowych.

300 watów, czy to dużo?

Mocna lampa 240 W i towarzyszące jej chłodzenie konsumują do nawet 384 watów energii w skrajnym przypadku. Typowymi podczas testów okazały się wartości rzędu niespełna 310 watów, przy nagłośnieniu zewnętrznym (wbudowany głośnik ma moc 5W). Niby typowy telewizor 55 cali to zużycie energii na poziomie około 150 W, jednak w przypadku projektora już z 3 metrów mamy 4x większą powierzchnię ekranu, a i 16x większa jest spokojnie osiągalna i to nieustannie na tych samych 300 watach.

Faktem jest natomiast, że oglądając tyle samo telewizor 55 cali i projektor, za ten drugi zapłacimy większy rachunek. Jako maniak ogromnych ekranów powiem krótko - warto. Jeśli zaś przerażają Cię rachunki, poszukaj urządzenia z lampą o mniejszej mocy czy podświetlenia LED. Jest jeszcze kolejna opcja - skorzystaj z oszczędzania energii w samym projektorze. 230 watów na ekran 100 cali brzmi już rozsądniej? Bardzo proszę:

Podsumowanie

Po kilku tygodniach z projektorem BenQ TK800M mój apetyt na domową projekcję 4K sięgnął zenitu. Oni nie żartowali - to naprawdę obraz 4K w 8,3 Mpix, a cała ta technologia Pixel Shifting wreszcie jest dojrzała i przynosi topową jakość za normalne pieniądze. Nie 15 tys. zł, tylko poniżej 5 tys. zł, w dodatku z ekstremalnie jasną lampą 3000 ANSI Lumenów, z żywotnością 4000 - 15000 godzin. Tak, wypalanie się lamp po roku czy dwóch też szczęśliwie mamy już wreszcie za sobą.

Podsumowanie może być tylko jedno - mocne 9/10. W tym pułapie cenowym trudno będzie pokonać propozycję BenQ. Już jednak przebieram wśród konkurentów, by Wam i sobie dać szerszy obraz dolnej półki cenowej projektorów 4K.