W sklepach przybywa nośników nowej generacji, czyli SSD PCIe 5.0 x4. Wiele osób zastanawia się więc na jaką wydajność można liczyć i jak przekłada się ona na codzienną pracę. Pojawiają się też pytania o temperatury oraz pobór mocy. Dzisiaj sprawdzamy to na przykładzie ADATA Legend 970.
W listopadzie 2021 roku na rynku debiutowały procesory Intel Alder Lake-S oraz dedykowane im płyty główne. To właśnie one wprowadziły pod domowe strzechy obsługę nowych technologii takich jak pamięci RAM DDR5 czy interfejs PCI Express 5.0. W obu przypadkach mowa o znacznym wzroście przepustowości, a więc i wyższej wydajności w grach i programach. Jednak zanim dostaliśmy SSD PCIe 5.0 minęło sporo czasu. Konkretne zapowiedzi zaczęły pojawiać się w drugiej połowie 2022 roku, a pierwsze nośniki trafiły do sklepów dopiero w 2023 roku.
Dzisiaj na warsztat bierzemy ADATA Legend 970, czyli model dostępny w sprzedaży od kilku miesięcy. Jest to pierwsza propozycja Tajwańczyków na rynku nośników półprzewodnikowych nowej generacji. Mowa o rozwiązaniu w formacie M.2 2280, które korzysta z interfejsu PCI Express 5.0 x4 oraz protokołu NVMe 2.0. Całość wyposażona w okazały układ chłodzenia na bazie aluminiowego, bogato żebrowanego radiatora i niewielkiego wentylatora.
Pod względem specyfikacji nie ma tutaj większych niespodzianek - aktualnie na rynku jest dostępna tylko jedna sensowna kombinacja, z której zdają się korzystać wszyscy producenci. Mowa więc o 8-kanałowym kontrolerze Phison E26 w litografii 12 nm, 232-warstwowych kościach 3D TLC NAND od Microna oraz pamięci podręcznej 4 GB DDR4-4266 od SK hynix.
Według deklaracji ADATA powinniśmy spodziewać się wydajności do 10 000 MB/s dla odczytu i zapisu sekwencyjnego oraz do 1 400 000 IOPS dla odczytu i zapisu losowego. To szalenie dużo, znacznie ponad możliwości nawet najlepszych SSD PCIe 4.0 x4, ale nie są to topowe wartości. Konkurencja ma już nośniki o wydajności do 12 400 MB/s (np. Crucial T700). ADATA Legend 970 oferuje 5 lat gwarancji ograniczonej limitem zapisanych danych.
Testowany nośnik sprawia dobre pierwsze wrażenie. Radiator jest całkiem spory i solidny, nie ma mowy o niewielkiej blaszce jak u konkurencji. Nieco zastanawia dobór złącza dla wentylatora - zamiast klasycznej wtyczki 4-pinowej zdecydowano się na SATA. Ma to swoje minusy w postaci braku sygnału PWM i kontroli obrotów, ale również może być problemem w małych obudowach SFF. W opakowaniu nie dostajemy nic prócz SSD - żadnych naklejek, instrukcji, śrubek itd.
ADATA Legend 970
W skład redakcyjnej platformy testowej Telepolis wchodzą podzespoły z wyższej półki. Jesteśmy więc przygotowani na prawie wszystko, co producenci przygotowali dla rynku konsumenckiego. Komputer oparty został o topowy model procesora z rodziny Intel Raptor Lake Refresj (14. generacja). Dokładna specyfikacja prezentuje się następująco:
Testy przeprowadzamy zawsze na aktualnym systemie Windows 10. Programy działające w tle są ograniczane do niezbędnego minimum, a aplikacje do zarządzania podzespołami są wyłączone. Ma to na celu zapewnienie stałych warunków pomiarowych i wyeliminowanie zmiennych. Każdy test przeprowadzany jest kilkukrotnie (przeważnie od 5 do 10 razy), a następnie wyciągana jest średnia wartość.
Do pomiarów użyliśmy popularnych i sprawdzonych programów w najnowszych wersjach, mowa o CrystalDiskMark 8.0.4, PCMark 10 oraz 3DMark. Prócz tego nie zabrakło testów praktycznych, z wykorzystaniem przygotowanych przez nas specjalnie paczek plików, które odpowiadają zwykłemu użytkowaniu:
Pierwszy test ma na celu sprawdzenie deklaracji producenta dotyczących prędkości odczytu i zapisu. Przeprowadzany jest przy przy użyciu popularnego programu CrystalDiskMark. Pomiary miały miejsce nie na ustawieniach domyślnych, a w profilu pod SSD typu NVMe. Sprawdzone zostały trzy różne paczki – 16 MiB, 1 GiB oraz 32 GiB. Każdy pomiar wykonany został pięciokrotnie w trzech seriach. Następnie całość została zsumowana by obliczyć średnią.
Widać jak na dłoni, że ADATA Legend 970 to pieruńsko wydajny SSD. Jest to najszybsze rozwiązanie w naszym zestawieniu, które zostawia daleko w tyle nawet najlepsze nośniki PCIe 4.0 x4. Osiągając średnią prędkość rzędu 9900 MB/s deklaracje producenta spełnione są co do joty.
Podobnie wygląda to w przypadku zapisu sekwencyjnego, gdzie ADATA Legend 970 robi z konkurencją co chce. Jeden z najbardziej udanych i popularnych modeli poprzedniej generacji, Kingston KC3000, ma aż o 32% gorsze wyniki.
Kolejna seria testów dotyczy znowu odczytu i zapisu, acz tym razem losowego. Tutaj sporo testowanych SSD zalicza duże spadki. I to właśnie tego typu prędkości będzie obserwować większość użytkowników na co dzień.
Kolejny raz ADATA Legend 970 okupuje pierwsze miejsce na naszych wykresach, udowadniając swoją flagową wydajność. Nie można jednak nie zauważyć, że różnice są znacznie mniejsze. Kilkaset złotych tańsze SSD PCIe 4.0 x4 oferują zaledwie o około 10% gorszy zapis losowy. Plusem Tajwańskiego nośnika jest fakt, że oferuje on bardzo stabilne osiągi, gdzie konkurencja często zaczyna odpadać w przypadku odczytu.
Benchmarki często są określane jako „puste cyferki”. Prawda jest jednak taka, że o ile część z nich faktycznie nie ma większego sensu, tak na rynku nadal jest kilka sprawdzonych rozwiązań posiadających powtarzalne scenariusze. Jednym z nich jest PCMark 10 z testem „Full Drive Benchmark”. Zapisuje on około 204 GB danych, mierzy prędkości i czasy dostępu oraz co ważne – trwa ponad godzinę, a to pozwala wykryć nośniki mające problemy z wysokimi temperaturami.
Kolejny z wybranych przez nas programów testowych również pochodzi od firmy UL Benchmarks. Mowa o znanym i cenionym 3DMarku z mniej znanym scenariuszem „Storage Benchmark”. Jest on zauważalnie krótszy niż w przypadku PCMark 10 i nastawiony bardziej pod graczy. Obejmuje siedem różnych testów w skład których wchodzi:
Nie lubię się powtarzać jak zacięta płyta, ale ADATA Legend 970 kolejny raz zajmuje pierwsze miejsce na podium. Testowany dzisiaj SSD nadaje się zarówno do pracy, jak i grania czy streamowania. Wszystko za sprawą wysokich transferów, niskich czasów dostępu oraz wydajnego chłodzenia gwarantującego brak zjawiska thermal throttlingu. Różnice między SSD PCIe 5.0 x4, a PCIe 4.0 x4 są kolosalne, sięgające 30-40%. I to porównując z flagowcami poprzedniej generacji.
Pora skończyć ze sztucznymi testami, a przejść do testów praktycznych. Na start bierzemy scenariusz z kopiowaniem małych plików. Posłużyła nam do tego specjalnie przygotowana paczka składająca się z 12 500 zdjęć w formacie *.jpg. Mowa o różnych rozdzielczościach i rozmiarach (od 72 KB do 50 MB), acz większość to standardowe grafiki o wielkości od 1 do 5 MB. Jak w każdym przypadku test przeprowadzany był kilkukrotnie, a następnie wyciągana była średnia.
Kopiowanie małych plików to pierwszy zimny prysznic. Mimo ogromnych prędkości odczytu i zapisu sekwencyjnego czy fenomenalnych wyników w benchmarkach, tutaj różnica jest znacznie mniejsza. Co prawda ADATA Legend 970 nadal zapewnia najlepszą wydajność, ale po piętach drepczą jej starsze i tańsze SSD, które oferują wyniki zaledwie o 8-14% gorsze.
Podczas kopiowania średnich plików mowa o folderze z trzema filmami w formacie *.mkv, każdy o wadze 16 GB co daje nam łącznie pond 48 GB. Ponownie test wykonywany był w obrębie tego samego nośnika, kilka razy dla wyciągnięcia średniej arytmetycznej. Krótszy czas kopiowania oznacza lepszy wynik.
Zdecydowanie lepiej ADATA Legend 970 radzi sobie ze średnimi plikami. Tutaj wracamy do tego co obserwowaliśmy w programach testowych jak PCMark 10 czy 3DMark. Flagowe propozycje poprzedniej generacji oferują o około 37-44% gorszą wydajność. Różnica jest więc spora, zwłaszcza jeśli ktoś używa PC do pracy.
Również w przypadku kopiowania dużych plików obserwujemy bardzo dobre wyniki na poziomie 17,7 sekundy dla tajwańskiego SSD PCIe 5.0 x4. Jest to najszybszy nośnik w naszym zestawieniu.
Znamy już wydajność ADATA Legend 970, ale jak wyglądają temperatury? W końcu to one mają wpływ na żywotność naszego sprzętu. Nie jest w końcu tajemnicą, że najwydajniejsze SSD M.2 PCIe 5.0 lubią się grzać. Zwłaszcza w ciasnych miejscach jak laptop czy konsola. Pomiary przeprowadzałem przy długotrwałym kopiowaniu plików w dobrze wentylowanej, zamkniętej obudowie komputerowej. Żaden z nośników nie znajdował się pod kartą graficzną – wszystkie były odsłonięte. Temperatura w pomieszczeniu wynosiła 25°C.
ADATA Legend 970 oferuje bardzo niskie temperatury pod pełnym obciążeniem, zwłaszcza biorąc pod uwagę wysoki pobór mocy. W naszych testach zanotowaliśmy maksymalnie 56°C, ale w realnych zastosowaniach oscylowaliśmy w granicach 40-45°C. Jak to możliwe? Dzięki dołączonemu wentylatorowi. Niestety pracuje on cały czas i to z maksymalną prędkością, a więc jest głośny - ok. 46,2 dB(A). SSD bez włączonego wentylatora dobija do 80°C już po 13 minutach 100% obciążenia. Nośnik obniża wtedy drastycznie wydajność do około 5500 MB/s.
ADATA Legend 970 to pierwszy, ale bardzo udany nośnik półprzewodnikowy PCIe 5.0 x4 w ofercie Tajwańczyków. Jest to najwydajniejszy SSD przetestowany przez nas na łamach Telepolis. Niema tutaj problemów z osiągnięciem deklarowanych przez producenta 10 000 MB/s, a wyniki testów zarówno w benchmarkach jak i realnych testach są bardzo dobre. Różnice względem topowych rozwiązań PCIe 4.0 x4 sięgają nawet 40%.
Oczywiście wszyscy entuzjaści PC zdają sobie sprawę, że SSD PCIe 5.0 x4 potrafią się mocno nagrzewać. Na szczęście ADATA Legend 970 nie ma problemów z wysokimi temperaturami. Pod pełnym i długim obciążeniem zanotowaliśmy tutaj zaledwie 56°C. Wszystko za sprawą fabrycznego, bogato użebrowanego radiatora z niewielkim wentylatorem.
Niestety ADATA Legend 970 to nie jest produkt idealny. Z bliżej niewyjaśnionych powodów wspomniany wcześniej wentylator wyposażono we wtyczkę SATA, a nie rozwiązanie 3- lub 4-pin. Brak kontroli nad RPM skutkuje pracą na pełnych obrotach, generując przy tym sporo hałasu - 46,2 dB(A). Nawet w spoczynku. Pewne wątpliwości budzi też dość wysoki pobór mocy - ok. 2 W w idle i do 10 W pod obciążeniem.
Testowany nośnik kosztuje aktualnie około 1229 złotych, a więc to jeden z tańszych SSD PCIe 5.0 x4. Czy warto kupować ADATA Legend 970? Jeśli wykorzystujesz swój komputer do pracy lub jesteś entuzjastą PC to jest to bardzo ciekawy produkt. Jednak gracze czy osoby używające komputer do internetu z powodzeniem mogą zostać przy SSD starszej generacji. Będzie taniej i ciszej, a różnicy w wydajności podczas ładowania gier czy plików raczej nie zauważycie gołym okiem.
Zalety:
Wady:
Źródło zdjęć: Telepolis / Przemysław Banasiak
