Jak szybki jest wiatr na Jowiszu? Dla człowieka o wiele za szybki
Udało się rozwikłać jedną z zagadek Jowisza. Już wiemy, jak szybko pędzą chmury w jego atmosferze.
Z punktu widzenia Ziemian prędkość wiatru na Jowiszu jest absurdalna. 60 kilometrów na godzinę (16,67 m/s) to dla nas wiatr bsrdzo nieprzyjemny, który zaczyna się robić niebezpieczny. Na Jowiszu to przyjemna bryza.
Maksymalna prędkość wiatru, jaką zaobserwowali naukowcy to 428 kilometrów na godzinę (118,89 m/s). Takie prędkości osiągają na Ziemi najszybsze auta seryjne i pociągi, kilka ptaków w locie poziomym. Nasze wiatry nie mogą się równać z tymi na Jowiszu. Rekordzistą jest aktualnie Olivia tropikalny cyklon, który nawiedził Australię w 1996 roku o prędkości 405 km/h.
Jak zmierzyć prędkość wiatru na innej planecie?
Wykorzystany został instrument, który powstał w zupełnie innym celu: spektrograf ESPRESSO (Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanets and Stable Spectroscopic Observations), pracujący przy Bardzo Dużym Teleskopie (Very Large Telescope, VLS) w obserwatorium w Chile. Powstał on do wykrywania egzoplanet, ale sprawdził się dobrze także przy obserwowaniu naszego najbliższego sąsiedztwa… w skali kosmicznej oczywiście.
Prędkość wiatru na Jowiszu została obliczona ze zmian w świetle słonecznym, odbijanym przez chmury w atmosferze gazowego olbrzyma. Porównanie częstotliwości fal przed i po odbiciu dało niezbędne dane, by wyznaczyć prędkość ruchu chmur względem Ziemi. Ta technika wykorzystuje efekt Dopplera i została nazwana Doppler Velocimetry, czyli welocymetrią dopplerowską. Tym samym sposobem można będzie zbadać także Saturna.
Obserwacje skupiły się na pasach równikowych Jowisza. Na samym równiku chmury są zawieszone wysoko i są bardzo jasne. Północny i południowy pas równikowy zaś mają chmury nieco niższe, ciemniejsze i cieplejsze. Te znajdujące się w strefach o ciśnieniu między 0,6 i 0,9 bara to zwykle zamrożony amoniak. Chmury zbudowane z wody znajdują się w strefach o wyższym ciśnieniu i mają większy wpływ na szaloną dynamikę atmosfery gazowego giganta. Dość wspomnieć, że charakterystyczna czerwona plama widoczna dobrze z Ziemi to szalejąca od dekad monstrualna burza.
